Η συντήρησή του ήταν μία εξόχως δαπανηρή υπόθεση, αφού ο ιδιοκτήτης του θα έπρεπε να του παράσχει επιλεγμένη και ακριβή τροφή και να δίνει τη δυνατότητα σε όλους τους ανθρώπους να τον επισκεφθούν και να προσκυνήσουν το ιερό ζώο, καταθέτοντας τα αφιερώματά τους στα πόδια του. Λένε πως όταν ένας ταϊλανδός βασιλιάς, ήταν δυσαρεστημένος με κάποιον υπήκοό του, του δώριζε έναν άσπρο ελέφαντα αφού ήταν «δώρο» που θα μπορούσε να καταστρέψει κάποιον.

Στη δυτική πραγματικότητα, η ιδιωματική έννοια του όρου «άσπρος ελέφαντας» πέρασε στην αγγλική γλώσσα με τα «γράμματα» του Τζ. Ε. Τζιούμπερι το 1851. Σήμερα, με τον όρο εννοούμε κυρίως μεγάλες και πανάκριβες κατασκευές που έχουν υψηλό κόστος συντήρησης κι οι οποίες έχουν περιορισμένη ή μηδαμινή χρήση. Τέτοιες κατασκευές γίνονται για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες κάποιων διεθνών ή και παγκόσμιων γεγονότων, αλλά μετά την πραγματοποίησή τους, αποδεικνύονται οικονομικές πληγές. Στην Ελλάδα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, αυτό το προκλητικό πάρτι σπατάλης που φορτώθηκε στον προϋπολογισμό της χώρας χωρίς ποτέ να μάθουμε πόσο κόστισαν ακριβώς, μας κληροδότησαν αρκετούς «άσπρους ελέφαντες».

Μια από τις αιτίες ξεσηκωμού των Βραζιλιάνων στη διάρκεια του Κονφεντερέισονς, είναι το υψηλό κόστος της διοργάνωσης, την ώρα που μεγάλο μέρος του πληθυσμού ζει σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Η ΦΙΦΑ αποκομίζει τεράστια κέρδη από τη διοργάνωση, φορτώνοντας ένα δυσβάσταχτο κόστος στις διοργανώτριες στο όνομα κάποιων ασαφών μελλοντικών εσόδων, που τελικά δεν επιβεβαιώνονται. Προβληματική κι ελλειματική η συντήρηση γηπέδων στην Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα, ένας τεράστιος «άσπρος ελέφαντας» το Stade de France που έγινε στο Παρίσι για το Μουντιάλ του 1998, ενώ στη Γερμανία όπου έγινε το Μουντιάλ του 2006 προβλήματα υπάρχουν μόνο με το Ολυμπιακό στάδιο του Βερολίνου.

Η Γερμανία απέφυγε να κατασκευάσει γήπεδα για τη διοργάνωση, αφού είχε ήδη μεγάλα και σύγχρονα γήπεδα. Κάποια από τα παλιότερα, με μία αναπαλαίωση έγιναν κατάλληλα για τη διοργάνωση, ενώ δημιουργήθηκαν μόλις 3 νέα -Λειψία, Φρανκφούρτη και Κολωνία- από τα 12 που χρησιμοποιήθηκαν. Βέβαια, κάποιες ομάδες όπως η Μπάγερν, η Σάλκε, το Αμβούργο είχαν ήδη ξεκινήσει την κατασκευή νέων γηπέδων που χρησιμοποιήθηκαν στη διοργάνωση, αλλά η χώρα, είχε τις υποδομές, την τεχνογνωσία στο μάρκετινγκ, την αγορά και τον κόσμο, που μπορούσε να συντηρήσει τη λειτουργία τέτοιων γηπέδων.

Οι ελέφαντες της Αφρικής

Η Γερμανία, φυσικά, είχε κι ένα ποιοτικό ποδοσφαιρικό «προϊόν» που γέμιζε κι εξακολουθεί να γεμίζει τα γήπεδα. Οι ομάδες της Μπουντεσλίγκα, άλλωστε, έχουν τον υψηλότερο μέσο όρο εισιτηρίων στην Ευρώπη. Η ΦΙΦΑ για να διασφαλίσει τις ιδανικές συνθήκες τηλεοπτικής κάλυψης και διαφήμισης, ώστε να μεγιστοποιήσει τα έσοδά της, επιβάλλει στις διοργανώτριες χώρες (όπου μπορεί), γήπεδα κοστοβόρα, τόσο μεγάλης χωρητικότητας που είναι αδύνατον να γεμίσουν από κόσμο, κάθε εβδομάδα. Η Γερμανία υπήρξε η εξαίρεση. Θυμίζω πως τα ξεπερασμένα, μεγάλα και κοστοβόρα γήπεδα στην Ιταλία, είναι ένα από τα αίτια της κρίσης που πλήττει για περισσότερο από μια δεκαετία το ιταλικό ποδόσφαιρο.

Γήπεδα, που τα πιο πολλά κατασκευάστηκαν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του '90 χωρίς να μελετηθεί η μετέπειτα χρήση τους. Στη Ν. Αφρική που φιλοξένησε το προηγούμενο Παγκόσμιο Κύπελλο, το οποίο σύμφωνα με τη ΦΙΦΑ θα ήταν αφετηρία ποδοσφαιρικής ανάπτυξης της ηπείρου, οι «άσπροι ελέφαντες» που τους άφησε κληρονομιά η διοργάνωση του 2010, αποτελούν μεγάλη και ανοικτή πληγή για την οικονομία. Από τα 27 δισ. που ξοδεύτηκαν για τη διοργάνωση, το 1,1 δισ. δολάρια ξοδεύτηκε για ανέγερση και αναμόρφωση σταδίων.

Το στάδιο του Κέιπ Τάουν, 68 χιλιάδων θέσεων που κόστισε 500 εκατ. δολάρια, πέρυσι είχε κόστος συντήρησης 5,5 εκατ. δολαρίων και έσοδα μόλις 1,3 εκατ. Ένα στάδιο που έγινε για να φιλοξενήσει 8 παιχνίδια και μία συναυλία του Τζάστιν Μπίμπερ. Το σχέδιο που υπάρχει προβλέπει την κατεδάφισή του και την ανέγερση συγκροτημάτων κατοικιών, που δεν καταλαβαίνω ποιος θα αγοράσει σε χώρα με τόση φτώχεια και ανεργία.

Στη ΦΙΦΑ κέρδη, στις χώρες χρέη

Στο Ντέρμπαν, το στάδιο «Μόουζες Μαμπχίμα» κόστισε 300 εκατ. δολάρια και μπαίνει μέσα 1 εκατ. δολάρια τον χρόνο, ενώ στο Πολοκουάνε, το στάδιο «Πίτερ Μοκάμπα» έχει ετήσιο έλλειμμα 6,7 εκατ. δολάρια. Όλες οι εγκαταστάσεις είναι ζημιογόνες και η ζημιά αυτή μεταφέρεται στον προϋπολογισμό και φυσικά οδηγεί σε περιορισμό κοινωνικών δαπανών. Θυμίζω τις μεγαλοστομίες περί ανάπτυξης και καταπολέμησης της ανεργίας που ακούγονταν πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο, που δεν ήταν παρά προπαγανδιστικά επιχειρήματα. Η ΦΙΦΑ, που δεν είναι και πρότυπο διαφανούς λειτουργίας, δεν έχασε, ούτε και στη Βραζιλία θα χάσει. Εκεί όπου ήδη υπάρχουν καταγγελίες για υπερβάσεις που ξεπερνούν τα 6 δισ. δολάρια ένα χρόνο πριν τη διοργάνωση. Η ΦΙΦΑ θα κερδίσει και στη Ρωσία που ξεκίνησε με προϋπολογισμό 10 δισ. και πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσε τον προϋπολογισμό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018 ο οποίος φτάνει τα 20,7 δισ.

Πηγή: SportDay

Ποδόσφαιρο SPORTS