Άρχισε η αποδόμηση από Ισραήλ! "Ο Τραμπ φέρνει χάος"

Ένα κείμενο–καμπανάκι για τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ βλέπει πλέον τον Ντόναλντ Τραμπ δημοσιεύτηκε στην ισραηλινή ιστοσελίδα Walla, με τον αρθρογράφο Σάι Γκαλ να υποστηρίζει ότι ο πρώην –και εκ νέου νυν– πρόεδρος των ΗΠΑ «δεν ηγείται του κόσμου, αλλά σκηνοθετεί την παράσταση».

Αφορμή για την ανάλυσή του ήταν πρόσφατη συνέντευξη του Τραμπ στο Politico, όπου ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης χαρακτήρισε την Ευρώπη «σάπια», τους ηγέτες της «αδύναμους», αποθέωσε τον Βίκτορ Όρμπαν επειδή «το καταλαβαίνει» και μίλησε με θαυμασμό για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ως «σκληρό ηγέτη».

«Συμφωνία, όχι θεσμοί – χειρονομία, όχι δομή»

Ο Σάι Γκαλ περιγράφει τον τρόπο που ο Τραμπ βλέπει τον κόσμο: όχι μέσα από σταθερές συμμαχίες και μακροπρόθεσμα συμφέροντα, αλλά μέσα από το τι του προσφέρει κάθε παίκτης – «χρησιμότητα, προβολή ισχύος, μια στιγμή στην κάμερα».

Ο Τραμπ, γράφει, «πιστεύει στη συμφωνία, όχι στον θεσμό, στη χειρονομία, όχι στη δομή». Η Ευρώπη, το Ισραήλ και το ΝΑΤΟ δεν είναι για εκείνον σταθεροποιητικά πλαίσια, αλλά «σκηνικά» που ανεβοκατεβαίνουν ανάλογα με το αν εξυπηρετούν το εκάστοτε σενάριο.

«Ο Τραμπ δεν είναι ασυνεπής από ατύχημα – η ασυνέπεια είναι το επιχειρησιακό του δόγμα», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ουκρανία και Ρωσία: «Παγώνοντας» τα κέρδη της Μόσχας

Στο ουκρανικό, ο Γκαλ υποστηρίζει ότι το «ειρηνευτικό σχέδιο» του Τραμπ, όπως διαφαίνεται, στην πράξη νομιμοποιεί τα εδαφικά κέρδη της Ρωσίας, απομακρύνει το Κίεβο από το ΝΑΤΟ και «θολώνει» την αρχή των σταθερών συνόρων.

Παρομοιάζει μάλιστα αυτή την προσέγγιση με μια αντιστροφή του Μνημονίου της Βουδαπέστης του 1994:
– Τότε, η Ουκρανία παρέδωσε το πυρηνικό της οπλοστάσιο για εγγυήσεις ασφαλείας.
– Τώρα, της ζητείται να παραδώσει έδαφος για το ίδιο: «χαρτί».

Το μήνυμα, κατά τον Ισραηλινό αναλυτή, είναι διπλό: στους επιτιθέμενους ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ τους, στους συμμάχους ότι οι εγγυήσεις κάμπτονται όταν αλλάζει η πολιτική σκοπιμότητα.

Ερντογάν, Τουρκία και Ανατολική Μεσόγειος

Σημαντικό μέρος του άρθρου αφορά την Τουρκία και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο Γκαλ σημειώνει ότι ο Τραμπ επαινεί τον Τούρκο πρόεδρο ως «ισχυρό ηγέτη που ξέρει να χειρίζεται τα πράγματα», την ώρα που η Άγκυρα:

• Χτίζει πυρηνικό αντιδραστήρα στη Μεσόγειο με τη Rosatom,

• στρέφει πυραύλους προς την Αθήνα,

• εδραιώνει τον στρατιωτικό έλεγχο στο κατεχόμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου,

• προωθεί αναθεωρητικό ναυτικό δόγμα, αμφισβητώντας θαλάσσια σύνορα Ελλάδας και Κύπρου.

Παράλληλα, η Ουάσινγκτον –όπως περιγράφει– διευκολύνει την επιστροφή της Τουρκίας στη Δύση: άρση κυρώσεων για τους S-400, επαναπροσέγγιση με το πρόγραμμα των F-35, διαχείριση της υπόθεσης Halkbank.

«Δεν πρόκειται για επαναπροσέγγιση, αλλά για αναβάθμιση μιας απειλής», γράφει, προειδοποιώντας ότι ένας Αμερικανός πρόεδρος που θαυμάζει αντί να περιορίζει τον Ερντογάν «πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο» για Ισραήλ, Κύπρο και Ελλάδα.

Κατάρ, Μουσουλμανική Αδελφότητα και «αρχιτεκτονική εξάρτησης»

Το κείμενο επεκτείνεται και στον ρόλο του Κατάρ, παρουσιάζοντάς το ως κεντρικό κρίκο στην «αντίφαση» της πολιτικής Τραμπ: ρητορική κατά του πολιτικού Ισλάμ, ταυτόχρονα όμως ανοχή προς τους βασικούς κρατικούς χορηγούς του.

Ο Γκαλ υπενθυμίζει:

• Την εγγύηση εδαφικής ασφάλειας που προσέφερε ο Τραμπ στο Κατάρ,

• τα ιδιωτικά αεροσκάφη–δώρα σε Τραμπ και Ερντογάν,

• και μια συμφωνία real estate μεταξύ Trump Organization και κρατικής καταρινής εταιρείας.

Όταν χρήμα και ασφάλεια ταυτίζονται, γράφει, «το εθνικό συμφέρον παραμερίζεται για το προσωπικό». Δεν είναι διπλωματία, «είναι αρχιτεκτονική εξάρτησης».

Συρία, άρωμα και… σήψη

Στο συριακό, ο Γκαλ κατηγορεί τον Τραμπ ότι παρείχε πρόωρη νομιμοποίηση στον πρόεδρο Άχμαντ αλ-Σαρά και άρχισε να χαλαρώνει κυρώσεις χωρίς ουσιαστική αλλαγή συμπεριφοράς του καθεστώτος σε τρομοκρατικά δίκτυα και παράνομη χρηματοδότηση.

Το παράδειγμα του δώρου ενός ακριβού αρώματος στον Σύρο ηγέτη σε δεξίωση του Λευκού Οίκου γίνεται, στο κείμενο, σύμβολο: μια προσπάθεια να καλυφθεί «η δυσωδία ενός καθεστώτος που συνεχίζει θηριωδίες». «Το άρωμα δεν κρύβει τη σήψη», γράφει χαρακτηριστικά.

Η συμφωνία ομήρων και το τίμημα για το Ισραήλ

Ο Ισραηλινός αναλυτής αναγνωρίζει ότι η συμφωνία για τους ομήρους πιστώνεται στον Τραμπ, αλλά σπεύδει να επισημάνει ότι η «επόμενη μέρα» αποκάλυψε το κόστος: κανένας σχεδιασμός, καμία σταθερότητα, και ένα κενό που έσπευσαν να καλύψουν η Τουρκία και το Κατάρ – οι ίδιοι δηλαδή παράγοντες που ο Τραμπ, κατά τον Γκαλ, έχει ενισχύσει πολιτικά.

Το μοτίβο, όπως το περιγράφει: «Όσοι κυνηγούν εικόνες δεν βλέπουν ποιος δυναμώνει πίσω τους, και το τίμημα δεν πέφτει στην Ουάσινγκτον – πέφτει στο Ισραήλ. Ο Τραμπ δεν είναι ποτέ “μαζί σου” – ο Τραμπ είναι πάντα με τον εαυτό του».

Ρήγμα και στη δεξιά – και σήμα προς την Ιερουσαλήμ

Κομβικό σημείο του άρθρου είναι η διαπίστωση ότι ακόμη και στη δεξιά – ευρωπαϊκή, ισραηλινή και μη τραμπική αμερικανική – «κάτι έχει ραγίσει». Το παλιό σύνθημα «σύνορα, μετανάστευση, νίκη, τρομοκρατία» δεν αρκεί, εφόσον ο Τραμπ ευθυγραμμίζεται κάθε φορά με όποιον τον εξυπηρετεί:

– Με τον Ερντογάν όταν του προσφέρει εικόνα ισχύος,
– με το Κατάρ όταν του προσφέρει χειρονομίες,
– με τον Πούτιν αν του επιτρέψει να πει «έφερα ειρήνη».

«Δεν χτίζεις συμμαχία με κάποιον του οποίου η κόκκινη γραμμή είναι ένα καρέ», σχολιάζει δηκτικά.

Ο Γκαλ υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη αρχίζει μεν να αντιλαμβάνεται αυτή την πραγματικότητα, αλλά όχι με την απαραίτητη αποφασιστικότητα. Παράλληλα θυμίζει ότι ακόμη και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δηλώσει πως η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια των 3,8 δισ. δολαρίων «μοιάζει με σωσίβιο αλλά δημιουργεί εξάρτηση» και ότι το Ισραήλ πρέπει να απεξαρτηθεί σταδιακά.

Από το «καλός για το Ισραήλ» στο «επικίνδυνος για τη σταθερότητα»

Το κλείσιμο του άρθρου είναι σαφές: το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν ο Τραμπ είναι «καλός για το Ισραήλ», αλλά αν οποιοδήποτε κράτος μπορεί να στηρίξει την ασφάλειά του σε έναν άνθρωπο που:

• αλλάζει θέσεις όπως αλλάζει σενάρια,

• προτιμά τις χειρονομίες από τις διαδικασίες,

• συγχέει ένα πιθανό Νόμπελ Ειρήνης με το δύσκολο έργο της οικοδόμησης πραγματικής σταθερότητας.

«Ο Τραμπ δεν φέρνει τάξη – φέρνει θόρυβο και χάος ντυμένο ως δομή. Ο θόρυβος είναι επικίνδυνο θεμέλιο για στρατηγική», καταλήγει ο Γκαλ.

Το άρθρο του Σάι Γκαλ δεν είναι απλώς μια προσωπική κριτική. Αποτελεί ένδειξη ότι, εντός Ισραήλ, ένα μέρος του πολιτικού και αναλυτικού συστήματος αρχίζει πλέον να αποδομεί συστηματικά την εικόνα του Τραμπ ως αυτονόητου «σωτήρα» και να θέτει ανοιχτά το ερώτημα: πόσο ασφαλές είναι να στηρίζεται η στρατηγική ενός κράτους σε έναν ηγέτη που αντιμετωπίζει τον κόσμο σαν σκηνή και τον πόλεμο σαν τηλεοπτική σεζόν.