Λίγο πριν ανοίξει η αυλαία της Διάσκεψης των Υπουργών Εσωτερικών στη Βρέμη, η Γερμανία βρέθηκε να ζει ένα παράδοξο: σε ένα από τα ασφαλέστερα ποδοσφαιρικά περιβάλλοντα στον κόσμο, οι οπαδοί παλεύουν να αποδείξουν πως… δεν χρειάζονται σωτήρες. Η σκηνή στο «Βεστφάλεν» στις 3 Δεκεμβρίου δεν ήταν απλώς μια διαμαρτυρία, ήταν μια τελετουργία, μια ποιητική πράξη αντίστασης, από εκείνες που συναντά κανείς μόνο στο ποδόσφαιρο, εκεί όπου το πλήθος γίνεται σώμα και η σιωπή παίρνει μορφή κραυγής.

Η σιωπή των 80.000: ένα βουβό μανιφέστο

Για δώδεκα λεπτά, 80.000 άνθρωποι στο Ντόρτμουντ και στη Λεβερκούζεν ένωσαν μια σιωπή με βαρύνουσα σημασία όσο χίλια συνθήματα. Ήταν η κορύφωση ενός πανεθνικού μποϊκοτάζ που έχει απλωθεί τις τελευταίες εβδομάδες στα γερμανικά γήπεδα, καθώς οι οπαδοί διαμαρτύρονται για τα νέα, αυστηρότερα μέτρα ασφαλείας που προωθούνται από την πολιτική ηγεσία.

Οι οργανωμένοι της Ντόρτμουντ, οι περίφημοι της Νότιας Κερκίδας, δεν αρκέστηκαν αυτή τη φορά στο κορεό, στο τύμπανο ή στο σύνθημα. Ανέβασαν ένα πανό που έμοιαζε με επίσημη επιστολή.

Τίτλος: «IMK 2025 – Τα στάδια είναι ασφαλή». Μια σκόπιμη μίμηση της ψυχρής γραφειοκρατίας, μεταμορφωμένη σε όπλο αντίστασης.

Κι εκεί, στη σιωπή, το μήνυμα ήταν εκκωφαντικό.

Η παράδοση των διαμαρτυριών στα γήπεδα

Το ποδόσφαιρο έχει μακρά ιστορία εξεγέρσεων από την κερκίδα. Από τα πανό των οπαδών της Λίβερπουλ ενάντια στην αστυνομική συγκάλυψη του Χίλσμπορο, μέχρι τις κινητοποιήσεις των ιταλικών ultras για την καταστολή στα γήπεδα, και τις πρόσφατες ενωμένες διαμαρτυρίες σε Ισπανία και Γαλλία για τις κάμερες αναγνώρισης προσώπου. Το στάδιο είναι ο τελευταίος δημόσιος χώρος όπου η συλλογικότητα έχει ακόμη φωνή.

Στη Γερμανία, ο αγώνας των οπαδών ενάντια στην «υπερρύθμιση» δεν είναι καινούριος. Το 2018 είχαν γεμίσει οι κερκίδες με πανό «Gegen Kollektivstrafen» – ενάντια στις συλλογικές τιμωρίες. Το 2020, το πανεθνικό κύμα ενάντια στον Dietmar Hopp είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή αναστολή πειθαρχικών μέτρων. Οι Γερμανοί οπαδοί έχουν αποδείξει ότι όταν θεωρούν πως απειλείται η κουλτούρα τους, γίνονται ένα.

Το νέο μέτωπο: «Τα στάδια είναι ασφαλή»

Αυτή τη φορά, ο πυρήνας της διαμαρτυρίας αφορά τρία σημεία από τα προτεινόμενα μέτρα:

  • Κεντρική επιτροπή απαγορεύσεων εισόδου, με δυνατότητα τιμωρίας ακόμη και πριν υπάρξει κατηγορία εις βάρος φιλάθλου.
  • Ονομαστικά εισιτήρια με ταυτοποίηση στην είσοδο, μια πρακτική που σε πολλές χώρες έχει αποτύχει ή έχει οδηγήσει σε κοινωνικούς αποκλεισμούς.
  • Αυστηροποίηση στα pyro show, τα οποία οι οπαδοί θεωρούν αναπόσπαστο κομμάτι της γηπεδικής κουλτούρας.

Αν και ορισμένες από τις προτάσεις φαίνεται να έχουν παγώσει, η Διάσκεψη των Υπουργών Εσωτερικών παραμένει το σημείο-κλειδί για το μέλλον της γηπεδικής εμπειρίας στη Γερμανία.

Η «επιστολή» των Βεστφαλών: μια λογοτεχνική πράξη αντίστασης

Οι οπαδοί της Ντόρτμουντ δεν έγραψαν απλώς ένα μήνυμα· έστησαν ένα σκηνικό που θύμιζε πολιτικό μανιφέστο:

«Παρακαλώ λάβετε γνώση ότι οι λαϊκιστικές απαιτήσεις χωρίς καμία πραγματική βάση πρέπει να σταματήσουν.

Τα στατιστικά στοιχεία που έχουν προετοιμαστεί από τις υπηρεσίες σας λένε μια εντελώς διαφορετική ιστορία.

Το κοινό αξίζει μια τεκμηριωμένη και διαφανή συζήτηση.

Η άμεση δημοσιοποίηση των διαπραγματεύσεων είναι απαραίτητη.

Τέλος, σας παραπέμπω στο εποικοδομητικό σχέδιο λύσης: “Τα γήπεδα είναι ασφαλή”.»

Κάθε λέξη, κάθε σύμβολο της «επιστολής» ήταν σχεδιασμένο με σχολαστικότητα, σαν θεατρικό σκηνικό. Μια ειρωνική αποδόμηση της γραφειοκρατίας που επιχειρεί να ρυθμίσει το πάθος.

Όταν η σιωπή γίνεται καταγγελία

Η σιωπή των οπαδών έγινε κραυγή! Ήταν η ίδια η ψυχή του ποδοσφαίρου που έκανε παύση για να υπενθυμίσει στους πολιτικούς ότι η ασφάλεια δεν χτίζεται με συρματοπλέγματα, αλλά με σεβασμό.

Οι οπαδοί ζητούν το αυτονόητο:
– συζήτηση με διαφάνεια,
– τεκμηριωμένη πολιτική,
– προστασία χωρίς υπερβολές,
– και αναγνώριση ότι τα γήπεδα είναι ήδη από τους ασφαλέστερους χώρους μαζικής συνάθροισης στη χώρα.

Και όπως συμβαίνει συχνά στη γηπεδική κουλτούρα, οι πιο δυνατές φωνές δεν ήταν αυτές που ακούστηκαν, αλλά αυτές που σώπασαν.

Το νόημα πίσω από το σύνθημα

Οι οπαδοί, με τον δικό τους λογοτεχνικό τρόπο, έστειλαν το μήνυμα που ίσως δεν μπορούν να εκφράσουν οι θεσμοί:

«Το ποδόσφαιρο είναι ο τελευταίος ζωντανός δημόσιος χώρος. Μην τον φυλακίσετε στο όνομα μιας ασφάλειας που ήδη υπάρχει.»

Και κάπως έτσι, στο Ντόρτμουντ, από μια κερκίδα γεμάτη σιωπή, γεννήθηκε μια ιστορία που μιλά πολύ πιο δυνατά από οποιοδήποτε σύνθημα.

Ντόρτμουντ
Λεβερκούζεν