Στο μικροσκόπιο της διεθνούς προσοχής βρίσκεται εκ νέου η Τουρκία, ύστερα από δικαστική απόφαση που ανοίγει νέα δεδομένα γύρω από το πολύνεκρο ναυάγιο του 2018 στα ανοικτά των κατεχομένων. Το Ανώτατο Εφετείο της χώρας, εξετάζοντας εφέσεις καταδικασμένων, έστειλε την υπόθεση πίσω στο Πρωτοδικείο Σιλίφκε, ζητώντας περαιτέρω διερεύνηση για πιθανή δράση οργανωμένου εγκληματικού δικτύου – κάτι που αφήνει ανοιχτό «παράθυρο» ακόμα και για εμπλοκή κρατικών μηχανισμών.

Το ναυάγιο του 2018

Τότε, 19 άνθρωποι –ανάμεσά τους δύο γυναίκες, η μία σε προχωρημένη εγκυμοσύνη– έχασαν τη ζωή τους, ενώ περισσότεροι από 100 διασώθηκαν. Σύμφωνα με το Nordic Monitor, οι διακινητές είχαν στρατολογήσει κυρίως Σύρους πρόσφυγες, εισπράττοντας έως και 2.500 δολάρια το άτομο για το επικίνδυνο ταξίδι.

Η δικαστική εξέλιξη

Η απόφαση του Εφετείου κάνει λόγο για δύο «ανώνυμους πληροφοριοδότες», έναν Τούρκο και έναν Σύρο, οι οποίοι το 2018 είχαν καταθέσει λεπτομέρειες για τη λειτουργία του κυκλώματος, υπονοώντας ιεραρχημένη δομή με οργάνωση. Το δικαστήριο ζητά τώρα την ταυτοποίησή τους και επίσημες καταθέσεις, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ευρύτερων αποκαλύψεων.

Οι ποινές και οι ανατροπές

Το Πρωτοδικείο Σιλίφκε είχε επιβάλει εξοντωτικές ποινές: κάθειρξη έως 16 έτη και 8 μήνες για κάθε θύμα (19 φορές), καθώς και πολυετείς ποινές για διακίνηση. Ορισμένες από τις καταδίκες επικυρώθηκαν, άλλες όμως αναιρέθηκαν με το σκεπτικό ότι δεν είχε εξεταστεί επαρκώς η πιθανότητα συμμετοχής σε οργανωμένο δίκτυο.

Πολιτικές προεκτάσεις

Η αναφορά σε πληροφοριοδότες και δομημένα κυκλώματα ενισχύει τους φόβους της Λευκωσίας, που επανειλημμένα έχει καταγγείλει πως η Άγκυρα εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές, χρησιμοποιώντας το κατεχόμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου ως πύλη πίεσης προς τη Δημοκρατία.

Η τουρκική κυβέρνηση, πάντως, απορρίπτει τις κατηγορίες περί εμπλοκής της ΜΙΤ, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για «διακρατικό έγκλημα» το οποίο η ίδια καταπολεμά. Ωστόσο, η απόφαση του Εφετείου δίνει νέα τροφή σε όσους μιλούν για σκοτεινές διασυνδέσεις κρατικών υπηρεσιών.

Σκιές πάνω από την τουρκική Δικαιοσύνη

Παρά τη βαρύτητα της υπόθεσης, νομικοί εκφράζουν έντονες αμφιβολίες για το αν θα επιτραπεί στην τουρκική Δικαιοσύνη –υπό τον στενό έλεγχο του καθεστώτος Ερντογάν– να διερευνήσει ουσιαστικά τυχόν ευθύνες που φτάνουν μέχρι την ΜΙΤ. Το πιθανότερο, σημειώνουν, είναι μια περιορισμένη διαδικασία που θα αποφύγει να εκθέσει το κράτος.

Ένα σπάνιο «παράθυρο»

Παρά τις αβεβαιότητες, το ναυάγιο του 2018 λειτουργεί πλέον ως σπάνιο παράθυρο σε μια σκοτεινή πραγματικότητα: το πλέγμα που συνδέει τη διακίνηση ανθρώπων με πολιτικές στρατηγικές, επηρεάζοντας ευθέως την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μεταναστευτικό Τουρκία LIFE