Σε μετωπική σύγκρουση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο Υπουργών οδηγείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο κατέθεσε προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ ζητώντας την ακύρωση του Κανονισμού SAFE. Η είδηση, που αποκάλυψε ο ευρωβουλευτής και μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας & Άμυνας Νικόλας Φαραντούρης, επιβεβαιώθηκε επίσημα λίγο πριν από την έναρξη των εργασιών της Ολομέλειας στις Βρυξέλλες.

Ο Κανονισμός SAFE, ύψους 150 δισ. ευρώ, δημιουργεί ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο για την ευρωπαϊκή άμυνα, προβλέποντας τη δυνατότητα συμμετοχής τρίτων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Η ψήφισή του τον Μάιο προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, καθώς η διαδικασία υιοθέτησης παρέκαμψε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με την Κομισιόν και το Συμβούλιο να επικαλούνται το άρθρο 122 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ περί «έκτακτων περιστάσεων».

«Δεν είναι μεμονωμένη κίνηση, αλλά του συνόλου του Κοινοβουλίου»

Ο κ. Φαραντούρης μιλώντας στην ΕΡΤ υπογράμμισε:

«Η προσφυγή αυτή αποτελεί θεσμική απάντηση του Ευρωκοινοβουλίου και δικαιώνει τις ενστάσεις που είχα διατυπώσει εξαρχής. Δεν είναι πρωτοβουλία μεμονωμένων πολιτικών ομάδων ή βουλευτών, αλλά απόφαση ολόκληρου του Κοινοβουλίου, που δείχνει πως μπορούμε να υπερασπιστούμε τις αρχές μας όταν πιστεύουμε σε αυτές».

Ήδη από τον Ιούνιο η Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων (JURI) είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της νομικής κίνησης, κρίνοντας ότι η διαδικασία παραβίασε τη θεσμική ισορροπία και τη δημοκρατική νομιμότητα της ΕΕ.

Κανονισμός «κερκόπορτα» για την Τουρκία

Ο Έλληνας ευρωβουλευτής είχε χαρακτηρίσει τον Κανονισμό SAFE «διπλή κερκόπορτα» για την είσοδο της Τουρκίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς άμυνας και ασφάλειας. Παρόμοια φρασεολογία είχε χρησιμοποιήσει και ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, εκφράζοντας την ανησυχία ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία θα μπορούσε να ανοίξει επικίνδυνους δρόμους.

«Με την προσφυγή μας ζητούμε να αποκατασταθεί η θεσμική τάξη και η νομιμότητα. Δεν είναι δυνατόν να λαμβάνονται αποφάσεις κολοσσιαίας σημασίας χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση και χωρίς κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η επίκληση ‘έκτακτης ανάγκης’ είναι προσχηματική», τόνισε ο κ. Φαραντούρης.

Το διακύβευμα της συναπόφασης

Το ζήτημα αγγίζει την καρδιά της ευρωπαϊκής θεσμικής λειτουργίας. Η διαδικασία της συναπόφασης, που καθιερώθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, καθιστά το Κοινοβούλιο συννομοθέτη μαζί με το Συμβούλιο. Στην περίπτωση του SAFE, το Κοινοβούλιο αποκλείστηκε πλήρως από τη διαδικασία, γεγονός που, σύμφωνα με τον κ. Φαραντούρη, «παραβιάζει κατάφωρα τη Συνθήκη και υπονομεύει τις αρχές πάνω στις οποίες χτίζεται η ευρωπαϊκή άμυνα».

Τι είναι το SAFE

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2025/1106 για τη θέσπιση της Δράσης για την Ασφάλεια στην Ευρώπη (SAFE) προβλέπει χρηματοδότηση ύψους 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας και της επιχειρησιακής ετοιμότητας της ΕΕ στο πλαίσιο του σχεδίου «Readiness 2030». Η καινοτομία του είναι ότι ανοίγει τη συμμετοχή σε τρίτες χώρες, με την Τουρκία να αναφέρεται ρητά ως «ομονοούσα χώρα», δηλαδή με καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ.

SAFE Νικόλαος Φαραντούρης Ευρωπαϊκή Άμυνα Εθνική Άμυνα Τουρκία Ευρώπη LIFE