Mε εμφανή καχυποψία και μια σταθερή αίσθηση ότι «περικυκλώνεται» ενεργειακά και γεωπολιτικά παρακολούθησαν στην Τουρκία τη Σύνοδο P-TEC, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 6-7 Νοεμβρίου στην Αθήνα, όπου υπογράφτηκαν πολύ σημαντικές συμφωνίες από τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, της Κύπρου, του Ισραήλ και των ΗΠΑ, με τη δέσμευση της αξιοποίησης του σχήματος 3+1 για την υποστήριξη του στόχου της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής. Τα τουρκικά ΜΜΕ αφιέρωσαν εκτενείς αναλύσεις, παρουσιάζοντας τη διάσκεψη ως στρατηγικό βήμα σύσφιξης των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ-Ισραήλ με στόχο τον περιορισμό της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ρητορική περικύκλωσης

Στον τουρκικό τύπο κυριάρχησε η εικόνα ότι η Αθήνα αναδεικνύεται σε «ενεργειακό κόμβο» με αμερικανική στήριξη. Η συμμετοχή 24 χωρών και η παρουσία υψηλόβαθμων Αμερικανών αξιωματούχων ερμηνεύτηκε ως μήνυμα ότι η Ουάσιγκτον μπαίνει ενεργά στην εξίσωση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ), κάτι που ενοχλεί βαθιά την Άγκυρα. Η τουρκική ανάλυση δεν κρύβει το πολιτικό άγχος. Τουρκικές εκπομπές μιλούν ανοιχτά για «συντονισμένη ρητορική Ελλάδας και Ισραήλ» εναντίον της Τουρκίας. Προβάλλεται η άποψη ότι η Άγκυρα «στοχοποιείται» από Αθήνα και Τελ Αβίβ και μάλιστα με αμερικανική κάλυψη. Αυτό εντάσσεται στο γνωστό μοτίβο που επηρεάζει την τουρκική συμπεριφορά: όταν η Άγκυρα αισθάνεται ότι περιβάλλεται από ισχυρούς, αντιδρά με νευρικότητα και ενισχύει την επιθετική της ρητορική.

Η οργή Ερντογάν προς ΗΠΑ και Τραμπ

Σημαντικό στοιχείο για τηλεοπτική ανάλυση είναι η αλλαγή τόνου του Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στις ΗΠΑ. Ο Τούρκος πρόεδρος μίλησε για «ιμπεριαλιστές που έχουν όμηρο και μενού την Κύπρο» – στοχεύοντας προφανώς την Ουάσιγκτον. Είναι η πρώτη φορά από την προεδρία Τραμπ που ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τέτοια γλώσσα. Λίγο πριν, ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα είχε αναφέρει ότι «δημιουργείται μια ευρεία περιοχή συνεργασίας από την Κασπία μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο». Στην Τουρκία αυτό εκλήφθηκε ως αμερικανική προσπάθεια «να σκεπάσει» έναν χώρο που η Άγκυρα θεωρεί δικό της πεδίο διεκδίκησης στο πλαίσιο του δόγματος «Αιώνας της Τουρκίας».

Η νέα πρέσβης στην Αθήνα ανεβάζει τον τόνο

Ερεθισμός προκάλεσε και η πρώτη δήλωση της νέας πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, η οποία μίλησε για «ακλόνητη φιλία» με την Ελλάδα και «ισχυρή υπεράσπιση των αμερικανικών συμφερόντων» στην περιοχή.  Τα τουρκικά μέσα συνδέουν ευθέως τη δήλωση με την ενίσχυση των αμερικανικών υποδομών στην Αλεξανδρούπολη και στην Κρήτη, λέγοντας ότι «οι προκεχωρημένες θέσεις του ΝΑΤΟ εδραιώνονται στη γραμμή Ελλάδα-Ισραήλ».

Επιπλέον, η κοινή άσκηση ανεφοδιασμού από αέρος Ελλάδας-Ισραήλ παρουσιάστηκε στην τουρκική τηλεόραση ως απόδειξη ότι χτίζεται ένα μόνιμο στρατιωτικό τόξο απέναντι στην Άγκυρα. Η Άγκυρα θεωρεί πως η Αθήνα αναβαθμίζεται ως ενεργειακός και στρατηγικός κόμβος και πως οι ΗΠΑ επιλέγουν ανοιχτά Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ. Επίσης το σχήμα 3+1 αποκτά σκληρό γεωπολιτικό περιεχόμενο με την Τουρκία να αισθάνεται ότι απομονώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το συμπέρασμα για Ελλάδα και Κύπρο

Η τουρκική δυσφορία, η αλλαγή τόνου Ερντογάν απέναντι στις ΗΠΑ και η έντονη κάλυψη από τον τουρκικό Τύπο δείχνουν ότι η Ελλάδα πρέπει να δυναμώσει τις συμμαχίες της και να μην κάνει ούτε βήμα πίσω σε ζητήματα κυριαρχίας, όπως στο θέμα της Κάσου, κατά το οποίο εκδήλωσε υποχωρητικότητα πάνω στην οποία πάτησε η Άγκυρα, για να αμφισβητήσει τη νόμιμη οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου και να επικυρώσει επί του πεδίου το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Για Ελλάδα και Κύπρο πρόκειται για θετική εξέλιξη, καθώς οι ΗΠΑ δείχνουν την εμπιστοσύνη τους στα δύο κράτη του Ελληνισμού για την ενεργειακή και στρατηγική αρχιτεκτονική της περιοχής, έναντι της Τουρκίας, η οποία βοηθά τη Ρωσία να ξεπερνά τις κυρώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ αποτελεί και κομιστής του ρωσικού φυσικού αερίου.

Τουρκία Ισραήλ ΗΠΑ Κύπρος LIFE Ελλάδα