Οι τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο δείχνουν πως το τουρκικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» (Mavi Vatan), όπως το διαμόρφωσαν οι απόστρατοι ναύαρχοι Τζεμ Γκιουρντενίζ και Τζιχάτ Γιαϊτσί και υιοθέτησε πολιτικά ο Ερντογάν, βρίσκεται πλέον σε στρατηγικό αδιέξοδο. Όπως σημειώνει σε άρθρο του ο Τόλγκα Γκιουνέι στο Siyasi Haber 10, σειρά συμφωνιών της Κυπριακής Δημοκρατίας και ευρύτερων ενεργειακών και γεωπολιτικών διεργασιών έχουν ουσιαστικά ακυρώσει στην πράξη την τουρκική επεκτατική αφήγηση.

Η «Γαλάζια Πατρίδα» και οι τουρκικές διεκδικήσεις

Το δόγμα θέλει την Τουρκία να θεωρεί ως «εθνικό θαλάσσιο χώρο» έκταση 462.000 τετρ. χλμ. σε Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο – μια ερμηνεία που παραβιάζει κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν αναγνωρίζει δικαιώματα ΑΟΖ σε κατοικημένα νησιά όπως η Κύπρος, η Κρήτη και η Σικελία.

Η Άγκυρα δεν έχει υπογράψει την UNCLOS, ενώ απορρίπτει τις ΑΟΖ που έχει οριοθετήσει η Κυπριακή Δημοκρατία με κατά σειρά Αίγυπτο (2003), Ισραήλ (2010), Λίβανο (2024). Όλες οι μεγάλες δυνάμεις – από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία μέχρι τη Ρωσία – θεωρούν τις τουρκικές αξιώσεις παράνομες.

Η Κύπρος ακυρώνει τον τουρκικό σχεδιασμό με συνεχείς διεθνείς συμφωνίες

Μέσα σε δύο δεκαετίες, και ιδιαίτερα τον τελευταίο μήνα, η Λευκωσία πέτυχε:

Συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με Λίβανο, κλείνοντας ακόμη ένα ανατολικό «παράθυρο» που εκμεταλλευόταν η Τουρκία.

Προώθηση του EastMed, του αγωγού που υποστήριξαν ΕΕ, Ισραήλ, Ελλάδα και Ιταλία.

Συμμετοχή στον East Mediterranean Gas Forum, από το οποίο η Τουρκία αποκλείστηκε πλήρως.

Αδειοδότηση μεγάλων ενεργειακών κολοσσών όπως Eni, Total, ExxonMobil.

Υπογραφή τριών εμπορικών συμφωνιών για το κοίτασμα Kronos (οικόπεδο 6), με παραγωγή φυσικού αερίου να αναμένεται το 2027.

Οι τουρκικές απειλές δεν απέτρεψαν τίποτα από όλα αυτά.

Το τουρκικό στρατηγικό αδιέξοδο

Παρά τις συνεχείς NAVTEX, τις απειλές και τις αποστολές του «Ορούτς Ρέις» και τουρκικών γεωτρυπάνων, η Άγκυρα:

δεν κατάφερε να ανακόψει καμία διεθνή συμφωνία,

υπέστη ευρωπαϊκές κυρώσεις,

βρέθηκε διπλωματικά απομονωμένη,

είδε Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ και Ισραήλ να ενισχύουν στρατιωτικά την Ελλάδα και την Κύπρο.

Ακόμη και οι στρατιωτικές επιδείξεις της Τουρκίας περιορίστηκαν: η «Mavi Vatan» ως άσκηση πραγματοποιήθηκε μόνο το 2019· στη συνέχεια η Άγκυρα επέστρεψε στον παλιό σχεδιασμό «Denizkurdu», παραδεχόμενη έμμεσα ότι η «Γαλάζια Πατρίδα» παραμένει τελικά σύνθημα χωρίς ισχύ στο πεδίο.

Η περιφερειακή αναβάθμιση Ελλάδας–Κύπρου

Την ίδια στιγμή:

Η Ελλάδα προχωρά σε νέες συμφωνίες έρευνας υδρογονανθράκων με Chevron–HELLENiQ Energy σε Ιόνιο και Νότια Κρήτη.

Η Κύπρος υπογράφει νέες ενεργειακές συμφωνίες που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα της ΑΟΖ της.

Η ΕΕ, το Ισραήλ, οι ΗΠΑ, η Ιταλία και η Γαλλία αντιμετωπίζουν Ελλάδα και Κύπρο ως αξιόπιστους ενεργειακούς κόμβους.

Την ώρα που η Άγκυρα επιμένει σε στρατιωτικές πιέσεις, οι αντίπαλοι της χτίζουν διπλωματικές, νομικές και οικονομικές συμμαχίες που δεν μπορεί να ανατρέψει.

Το τουρκολιβυκό μνημόνιο: η μοναδική κίνηση που απέμεινε

Το μόνο «κέρδος» της Τουρκίας ήταν το μνημόνιο με τη Λιβύη το 2019, το οποίο όμως παραμένει:

διεθνώς αμφισβητούμενο,

νομικά ατελές,

πολιτικά εξαρτημένο από μια εύθραυστη κυβέρνηση στη Λιβύη,

ανενεργό σε επιχειρησιακό επίπεδο.

Την ίδια στιγμή, Ελλάδα–Κύπρος–Αίγυπτος–Ισραήλ οικοδομούν πλήρως αναγνωρισμένο δίκτυο ΑΟΖ, ακυρώνοντας στην πράξη την τουρκική θεωρία.

Ο ρόλος του Ισραήλ και της Ινδίας

Η Ανατολική Μεσόγειος μετατρέπεται σε ζωτικό διάδρομο:

για τον νέο εμπορικό άξονα Ινδία–Μέση Ανατολή–Ευρώπη (IMEC),

για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ,

για τα ισραηλινά συμφέροντα, τα οποία η Τουρκία δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει.

Το Ισραήλ δρα ως «χωροφύλακας» των αγωγών και υποδομών, έχοντας δώσει αλλεπάλληλα πλήγματα σε Χαμάς, Χεζμπολάχ και Ιράν.

Τελικό συμπέρασμα: Η «Γαλάζια Πατρίδα» διαλύεται

Οι εξελίξεις καταδεικνύουν ότι:

η Τουρκία δεν μπόρεσε να ανακόψει τις συμφωνίες Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ–Αιγύπτου,

η ΕΕ και οι ΗΠΑ «κλείδωσαν» τις νόμιμες ΑΟΖ της Ανατολικής Μεσογείου,

οι μεγάλες εταιρείες προχωρούν χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τις τουρκικές απειλές,

η Λευκωσία αποκτά διαρκώς μεγαλύτερο θεσμικό και ενεργειακό βάρος.

Παρά τους στρατιωτικούς λεονταρισμούς, η Άγκυρα βρίσκεται όλο και περισσότερο εκτός παιχνιδιού, ενώ Ελλάδα και Κύπρος – μέσα από συμμαχίες και διεθνείς συμφωνίες – διαμορφώνουν το νέο ενεργειακό και γεωπολιτικό τοπίο της περιοχής.

Η «Mavi Vatan», όπως γράφει ο Τόλγκα Γκιουνέι, έχει μείνει όνομα σε μια άσκηση και ένα αφήγημα για εσωτερική κατανάλωση. Οι εξελίξεις την έχουν ήδη ξεπεράσει.

ΠΗΓΗ: Geopolitico.gr

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν Τουρκία LIFE