Έντονη ενόχληση προκάλεσε στην Άγκυρα η επιβεβαίωση, στο πλαίσιο της τριμερούς Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, της βούλησης των τριών πλευρών να στηρίξουν ενεργά τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC). Όπως σημειώνει ο Νότης Μαριάς, το μήνυμα της τριμερούς λειτούργησε σαν «κόκκινο πανί» για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ιδίως επειδή ήρθε σε πλήρη αντίθεση με την πρόσφατη τουρκική επιχειρηματολογία ότι το σχέδιο «κλονίζεται» και κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά.

Η αντίδραση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα, φιλοκυβερνητικά τουρκικά μέσα υποστήριζαν πως ο IMEC αποδυναμώνεται λόγω πολέμων, περιφερειακής αστάθειας και πολιτικών αλλαγών, μετατρέποντας – κατά την άποψή τους – τη συνδεσιμότητα του διαδρόμου σε «αντικατοπτρισμό». Δεν ήταν, άλλωστε, η πρώτη φορά που η Άγκυρα αμφισβητούσε τη βιωσιμότητα του σχεδίου. Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2025, παρόμοια δημοσιεύματα υποστήριζαν ότι ο IMEC δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας.

Η γραμμή αυτή είχε χαραχθεί από νωρίς και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Αμέσως μετά την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας για τον IMEC, τον Σεπτέμβριο του 2023 στο Νέο Δελχί, ο Ερντογάν είχε αντιδράσει οξύτατα, δηλώνοντας ότι «δεν υπάρχει διάδρομος χωρίς την Τουρκία» και ότι «η πιο βολική γραμμή από Ανατολή προς Δύση πρέπει να περνά από τουρκικό έδαφος». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε λίγες ημέρες αργότερα και ο τότε υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος, αφού εμφανίστηκε κατ’ αρχήν θετικός σε κάθε σχέδιο συνεργασίας, έσπευσε να προειδοποιήσει ότι «η αποτελεσματική και βιώσιμη λειτουργία ενεργειακών και μεταφορικών διαδρόμων χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας δεν είναι δυνατή».

Σύμφωνα με την ανάλυση του Νότη Μαριά, η πραγματικότητα που διαμορφώνεται είναι διαφορετική. Ο IMEC σχεδιάστηκε ακριβώς για να αποτελέσει δυτική απάντηση στον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού». Γι’ αυτό και στις 9 Σεπτεμβρίου 2023 υπογράφηκε στο Νέο Δελχί Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των ΗΠΑ, της Ινδίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, με στόχο τη σύνδεση της τεράστιας ινδικής αγοράς με την Ευρώπη, παρακάμπτοντας κρίσιμους γεωπολιτικούς «κόμβους».

Ο διάδρομος προβλέπει συνδυασμένες μεταφορές: θαλάσσιες και σιδηροδρομικές. Από τη Βομβάη, μέσω ΗΑΕ και Σαουδικής Αραβίας (Ανατολικός Διάδρομος), και από εκεί σιδηροδρομικά μέσω Ιορδανίας και Ισραήλ προς το λιμάνι της Χάιφα, για να συνεχίσει δια θαλάσσης προς την Ελλάδα και από εκεί σιδηροδρομικά στην υπόλοιπη Ευρώπη (Βόρειος Διάδρομος). Το σχέδιο συμπληρώνεται από αγωγό υδρογόνου, ηλεκτρικό καλώδιο και δίκτυο οπτικών ινών, δημιουργώντας – όπως επισημαίνει ο Μαριάς – μια «ψηφιακή λεωφόρο» πολλαπλών χρήσεων, από το ηλεκτρονικό εμπόριο έως την τηλεϊατρική.

Το «κερασάκι στην τούρτα» για την Άγκυρα ήρθε με την επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στα μέσα Δεκεμβρίου 2025 στην Ιορδανία και στο Ομάν, με αποκλειστικό αντικείμενο τον IMEC. Οι επαφές αυτές ενίσχυσαν την αίσθηση ότι ο διάδρομος προχωρά χωρίς την Τουρκία, γεγονός που αύξησε την ένταση στις σχέσεις Νέου Δελχί–Άγκυρας και επιβεβαίωσε, κατά τον αρθρογράφο, ότι η γεωπολιτική σκακιέρα της συνδεσιμότητας στην Ευρασία αναδιατάσσεται.

Το συμπέρασμα του Νότη Μαριά είναι σαφές: η τουρκική δυσφορία δεν πηγάζει από αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του IMEC, αλλά από το γεγονός ότι η Άγκυρα παρακάμπτεται σε ένα σχέδιο που φιλοδοξεί να αλλάξει τις ροές εμπορίου, ενέργειας και δεδομένων από την Ινδία έως την Ευρώπη. Και αυτό, όπως δείχνουν οι εξελίξεις, είναι κάτι που ο Ερντογάν δύσκολα μπορεί να αποδεχθεί.

Νότης Μαριάς IMEC Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν Τουρκία Ισραήλ Κύπρος Ελλάδα