Η πολιτική σκιά του νεοοθωμανισμού πίσω απ'την κράτηση Ελλήνων φιλάθλων

Στις  5 Δεκεμβρίου 2025, στο πλαίσιο της 9ης αγωνιστικής του EuroCup, ο Πανιώνιος ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να αντιμετωπίσει την Beşiktaş. Το σκορ (101-83 υπέρ της τουρκικής ομάδας) πέρασε σε δεύτερη μοίρα, καθως τα όσα ακολούθησαν τράβηξαν τη διεθνή προσοχή: Δύο φίλαθλοι του Πανιωνίου κατέληξαν κρατούμενοι σε νοσοκομείο της Κωνσταντινούπολης.

Όπως αναφέρει η ομάδα του Πανιωνίου, στο τέλος του πρώτου δεκαλέπτου οι φίλαθλοι του Πανιωνίου φώναξαν ρυθμικά το όνομα της ομάδας και πολλοί Τούρκοι κινήθηκαν απειλητικά, προκαλώντας παρέμβαση της αστυνομίας. Αναφέρεται, επίσης, ότι ακούγονταν αρκετά εθνικιστικά συνθήματα.

Μετά το τέλος του αγώνα, και ενώ είχαν προηγηθεί βίαια επεισόδια από πλευράς Τούρκων οπαδών, δύο φίλαθλοι της ελληνικής ομάδας οδηγήθηκαν από τις αρχές στο αστυνομικό τμήμα με την κατηγορία ότι έκαναν “άσεμνη χειρονομία” προς το πλήθος, για να δώσουν απλώς μια κατάθεση. Οι δύο αυτοί άνθρωποι κρατήθηκαν επί ώρες, με τις τουρκικές αρχές μάλιστα να τους κατακρατούν τα κινητά τηλέφωνα και τα διαβατήρια και να τους μεταφέρουν σε νοσοκομείο για “εξετάσεις”, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες.

Η ελληνική πλευρά  αναγκάστηκε να εμπλέξει το προξενείο και να ζητήσει την άμεση απελευθέρωσή τους, ενώ ανακοίνωσε ότι θα προβεί σε επίσημη καταγγελία στη Euroleague για την άδικη κράτηση των δυο φιλάθλων και την απόπειρα επίθεσης εναντίνο τους.

Γιατί το θέμα δεν είναι απλώς «ένα επεισόδιο οπαδικής βίας»

Το περιστατικό αυτό, μολονότι σε επίπεδο αθλητισμού, δεν είναι άμοιρο πολιτικής σημασίας. Αντιθέτως, λειτουργεί ως μικρογραφία της κρατικής στρατηγικής της Τουρκίας, μιας στρατηγικής που συνδυάζει υπερβολικό ζήλο επιβολής (ακόμη και για συμβολικές “προκλήσεις” όπως μια χειρονομία) με ένα κλίμα αναθεωρητικής “καχυποψίας” απέναντι σε ξένους (εν προκειμένω μια ελληνική αποστολή)  και μηδενικής “ανοχής” σε οτιδήποτε θεωρηθείται προσβλητικό για την “τιμή” του έθνους.

Η υπόθεση κράτησης των δυο φιλάθλων αποκτά βαρύνουσα σημασία, καθώς:

Η αφαίρεση διαβατηρίων και κινητών από αλλοδαπούς, χωρίς σαφή διάκριση και με ασαφείς κατηγορίες (“άσεμνη χειρονομία”), εξαφανίζει κάθε έννοια νομιμότητας περί των διεθνών κανόνων προστασίας πολιτών.

Αν αληθεύουν οι καταγγελίες για επιθετική συμπεριφορά και εθνικιστικά συνθήματα από την πλευρά των Τούρκων οπαδών, η ευθύνη για την ασφάλεια δεν βαραίνει μόνο τους ίδιους, αλλά και τους διοργανωτές και τις τοπικές αρχές που έχουν υποχρέωση να προστατεύσουν όλους όσοι βρίσκονται στο γήπεδο, ανεξαρτήτως εθνικότητας.

Η εμπλοκή του ελληνικού Προξενείου και η πιθανή προσφυγή στην EuroLeague μετατρέπει το περιστατικό σε θέμα διεθνούς αθλητικής και διπλωματικής διάστασης.

Οθωμανικό παρελθόν – Ισλαμικό παρόν

Είναι γνωστό ότι η τουρκική ηγεσία προβάλλει τον νεοοθωμανικό αναθεωρητισμό, φιλοδοξώντας να αναδιαμορφώσει την περιφερειακή τάξη προς όφελός της, αξιοποιώντας το οθωμανικό παρελθόν ως “νομιμοποιητική βάση”. Ο ίδιος ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει μέχρι σήμερα να υμνεί τον μοναδικό ρόλο της Τουρκίας ως ηγέτιδας δύναμης στον ισλαμικό κόσμο και καίριας χώρας στη Μέση Ανατολή.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο ίδιος ο Ερντογάν επανειλημμένα αυτοπροβάλλεται ως προστάτης των μουσουλμάνων διεθνώς. Για παράδειγμα, έχει κερδίσει διακρίσεις όπως το βραβείο “Global Muslim Personality” επί σειρά ετών, ενισχύοντας το προφίλ του ως ηγέτης του ισλαμικού κόσμου, και υπογραμμίζοντας την τάση επιβολής ενός ισλαμικού χαρακτήρα στη δημόσια σφαίρα.

Το τουρκικό κράτος, εμφορούμενο από αισθήματα ιστορικής “αποστολής” με αυταρχικό πνεύμα, αντιδρά επιθετικά και μονομερώς σε κάθε περίσταση που εκλαμβάνει ως πρόκληση. Αυτό το διεισδυτικό μοτίβο κρατικής δράσης, από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή μέχρι ένα γήπεδο μπάσκετ, καταδεικνύει τις θεωρητικές συνιστώσες της τουρκικής στρατηγικής και τις επιπτώσεις τους στην περιφερειακή σταθερότητα και στις διακρατικές σχέσεις.

Τι μένει να αποκαλυφθεί

Με ποιους όρους και υπό ποια νομική διαδικασία αφαιρέθηκαν τα διαβατήρια και τα κινητά: υπήρξε επίσημο γραπτό αίτημα; δόθηκε ενημέρωση στους ίδιους; επιτράπηκε δικηγόρος ή ανεξάρτητος παρατηρητής;

Υπάρχουν στοιχεία για αστυνομική βία ή κακομεταχείριση; Η μεταφορά σε νοσοκομείο για τυπικό έλεγχο είναι καταρχάς θεμιτή, όμως αν το κράτημα παρατάθηκε «χωρίς λόγο», εγείρονται σοβαρά ερωτήματα.

Τι θα πράξει η διοργάνωση και οι διεθνείς αθλητικοί φορείς; Θα καταγραφεί το περιστατικό ως απλό «οπαδικό επεισόδιο», ή ως σοβαρή παραβίαση δικαιωμάτων πολιτών;

Ποια μέτρα θα ληφθούν για να προστατευτούν στο εξής οι Ελληνες οπαδοί που ταξιδεύουν στο εξωτερικό; Αναθεώρηση πρωτοκόλλων, διπλωματικές παρεμβάσεις, δημόσιες καταγγελίες;

Η κρίση δεν αφορά μόνο δύο φίλους του Πανιωνίου. Αφορά την εικόνα που μεταφέρει το ευρωπαϊκό μπάσκετ και γενικότερα ο αθλητισμός ως θεσμός , όταν δεν μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια και τα δικαιώματα όλων των φιλάθλων.

Αν τέτοια περιστατικά μείνουν στο «πεδίο των επεισοδίων», τότε η πιθανότητα επανάληψής τους παραμένει ανοιχτή. Και αυτό αφορά κάθε ομάδα, κάθε φίλαθλο, κάθε αποστολή.

ΠΗΓΗ: Geopolitico.gr