Πώς η Τουρκία κατηγορεί τους άλλους για τα εγκλήματά της

Στην ψυχολογία, την ψυχανάλυση και την ψυχοθεραπεία, η προβολή (Projection) είναι η νοητική διαδικασία κατά την οποία ένα άτομο αποδίδει τις δικές του εσωτερικές σκέψεις, πεποιθήσεις, συναισθήματα, εμπειρίες και χαρακτηριστικά προσωπικότητας σε άλλο άτομο ή ομάδα.

Αυτό το μοτίβο ακολουθεί η Τουρκία σε μια σειρά ζητημάτων που αφορούν και τις σχέσεις της με την Ελλάδα.

Προβολή και ελληνοτουρκικές σχέσεις

Η Άγκυρα ζητά από την Ελλάδα να αποστρατιωτικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου, φοβούμενη –ως γνωστόν διακατεχόμενη από το «σύνδρομο των Σεβρών»– ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «βατήρες» στη Μικρά Ασία. Την ίδια στιγμή, όμως, έχει συγκροτήσει τον μεγαλύτερο αποβατικό στόλο απέναντι από τα νησιά, και συγκεκριμένα στη Φώκαια, με σαφώς επιθετικό σκοπό: την κατάληψή τους. Ο φόβος της Τουρκίας ότι είναι αδύναμη να υπερασπιστεί τα σύνορά της, λόγω εσωτερικών μετώπων (Κούρδοι) και εξωτερικών, προβάλλεται έτσι στην Ελλάδα.

Παράλληλα, ως αντίβαρο στις προσπάθειες οργανώσεων προσφύγων μικρασιατικής, ποντιακής και θρακικής καταγωγής για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής, η Άγκυρα προωθεί αφηγήματα περί δήθεν γενοκτονίας στην Τρίπολη το 1821 και στους Τσάμηδες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην πραγματικότητα, οι τελευταίοι συνεργάστηκαν με τους ναζί και εκδιώχθηκαν ως συνεργάτες κατακτητών.

Από τη Γάζα στο βήμα του ΟΗΕ

Η μεγάλη εικόνα αφορά σήμερα το Ισραήλ και τις κατηγορίες που δέχεται ότι διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα. Σε άρθρο του στο Geopolitico.gr, ο Ισραηλινός αναλυτής Σάι Γκαλ υπενθύμισε πως «όσοι μιλούν για γενοκτονία πρέπει πρώτα να κοιτάξουν στον καθρέφτη». Σχολιάζοντας την ομιλία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον ΟΗΕ, σημείωσε ότι «όταν ο Τούρκος πρόεδρος τολμά να μιλάει για γενοκτονία, εκατομμύρια άλλοι κατήγοροι στέκονται απέναντί του: οι εξοντωμένοι Αρμένιοι, οι Πόντιοι Έλληνες, οι εξαφανισμένοι Ασσύριοι, οι εκριζωμένοι Κύπριοι το 1974, οι συντριμμένοι Κούρδοι».

Η προβολή ως άμυνα του Εγώ

Η πολιτική της Τουρκίας συνδέεται άμεσα με την προβολή, μια μορφή άμυνας του Εγώ. Όπως εξηγεί ο ψυχοθεραπευτής και αρθρογράφος του Geopolitico.gr Μανώλης Σκούληκας:

«Όταν ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αποδεχθεί για τον εαυτό του κάτι, συνήθως το προβάλλει στον άλλον. Δεν θέλω να παραδεχτώ ότι είμαι γενοκτόνος και κατηγορώ τον άλλον ως γενοκτόνο. Δεν θέλω να παραδεχτώ ότι είμαι ρατσιστής και κατηγορώ τον άλλον. Ή είμαι ομοφοβικός, επειδή στην πραγματικότητα είμαι κρυφά ομοφυλόφιλος. Η προβολή είναι ένας κλασικός μηχανισμός απενοχοποίησης και απομάκρυνσης από την ευθύνη».

Η διεθνής διάσταση

Σε διεθνές επίπεδο, ο στρατηγικός αναλυτής Σάββας Καλεντερίδης (YouTube Channel, 1/10/2025) τόνισε ότι «τα κράτη έχουν μνήμη, την οποία αναπαράγουν». Η Γερμανία αναγκάστηκε να παραδεχθεί τα εγκλήματά της και να αποκηρύξει τον ναζισμό· αντίθετα, η Τουρκία, που υπήρξε «χαϊδεμένο παιδί» της Δύσης και της Ανατολής, ουδέποτε λογοδότησε. Έτσι προχώρησε στα Σεπτεμβριανά, στην Ίμβρο και στην Τένεδο, στην εισβολή της Κύπρου το 1974, ενώ σήμερα διεκδικεί Αιγαίο και Θράκη. Με απλά λόγια: όταν ο γενοκτόνος δεν τιμωρείται, επαναλαμβάνει τα εγκλήματά του – και κατηγορεί τους άλλους για αυτά που κάνει ο ίδιος.

Προβολή και προπαγάνδα

Σε άρθρα του Quincy Institute γίνεται λόγος για ισραηλινά συμβόλαια προώθησης αφηγημάτων μέσω social media ύψους 6 εκατ.δολαρίων, ωστόσο οι ίδιες αναφορές συνδέονται με τουρκικές πηγές προπαγάνδας (Anadolu). Διαβάζουμε χαρακτηριστικά ότι το Ισραήλ συνεργάζεται με την αμερικανική εταιρεία Clock Tower X LLC, με στόχο την προώθηση φιλοϊσραηλινών αφηγήσεων, ιδιαίτερα στο κοινό της Gen Z, μέσω πλατφορμών όπως TikTok, Instagram, YouTube και podcasts αλλά και ότι προσπαθεί να εκπαιδεύσει το ChatGPT υπέρ του . Στο άρθρο του, ο Νικ Κλίβελαντ-Στουτ στοχοποιείτο συντηρητικό χριστιανικό δίκτυο Salem Media Network, αν και δεν έχει σχέση με την υπόθεση, μόνο και μόνο επειδή συνεργάζεται με την Clock Tower X LLC.

Στο Follow up θέμα του ίδιου αρθρογράφου, αποκαλύπτεται η σύνδεση με την προπαγάνδα της Τουρκίας. «Το Ισραήλ πληρώνει 7000 δολάρια σε influencers για κάθε ανάρτηση», το οποίο ως τίτλος είναι όντως αποκαλυπτικός και συνάμα εκκωφαντικός, δηλαδή μπορεί εύκολα να προσελκύσει το μάτι για να κάνει ο αναγνώστης το κλικ. Στο τέλος του κειμένου όμως κρύβονται τα κίνητρα του συγγραφέα, ο οποίος έχει ενσωματώσει ανάρτηση του τουρκικού πρακτορείου ειδήσεων Anadolu με δήλωση του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, απευθυνόμενος σε Influencers στις ΗΠΑ, ότι αποτελούν «κλειδί για τη διασφάλιση της υποστήριξης των ΗΠΑ».

Πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα προβολής: η Τουρκία κατηγορεί το Ισραήλ για τακτικές που εφαρμόζει η ίδια, μέσω δικτύων τρολ και συντονισμένων εκστρατειών παραπληροφόρησης.

Τον Ιούνιο του 2020, το Twitter αποκάλυψε δίκτυο 7.340 λογαριασμών που συνδέονταν με το τουρκικό κράτος και ενίσχυαν αφηγήματα υπέρ του AKP και του ίδιου του Ερντογάν. Τον Μάρτιο του 2022, ο Τούρκος ερευνητής Φαζίλ Αλπ Ακίς, σε άρθρο του στο Heinrich Böll Stiftung, περιέγραψε πώς στήθηκε και εξελίχθηκε αυτός ο στρατός προπαγάνδας μέσω των ΑK-trolls, των οποίων η δράση όταν αποκαλύφθηκε χαρακτηρίστηκε από το AKP ως «λογοκρισία πατριωτών Τούρκων.

Σημαντικό ρόλο παίζει και η Διεύθυνση Επικοινωνίας της Προεδρίας (ιδιαίτερα κατά την περίοδο της παρουσίας ως επικεφαλής του Φαχρεντίν Αλτούν, ο οποίος αποχώρησε τον Ιούλιο του 2025). Όπως αναφέρεται στον τουρκικό Τύπο, τον Απρίλιο του 2023 δαπάνησε 282,9 εκατομμύρια λίρες (περίπου 13,8 εκατ. ευρώ), ποσό-ρεκόρ ενόψει των εκλογών του Μαΐου. Με συνολικό προϋπολογισμό 1,63 δισ. λιρών για το 2023 (80–82 εκατ. ευρώ), είχε καταναλώσει ήδη το 40% στο πρώτο τρίμηνο.

Συμπέρασμα

Η προβολή, από ψυχολογικός μηχανισμός άμυνας, μετατρέπεται σε εργαλείο εξωτερικής πολιτικής και προπαγάνδας. Στην περίπτωση της Τουρκίας λειτουργεί ως στρατηγική απενοχοποίησης: κατηγορεί άλλα κράτη για εγκλήματα και πρακτικές που έχει η ίδια διαπράξει ή εφαρμόζει, δημιουργώντας ένταση και διαιωνίζοντας συγκρούσεις.

ΠΗΓΗ: International Institute of Strategy