Παγκόσμιο ΣΟΚ! Σε συρρίκνωση οδηγείται η ανθρωπότητα λέει ο Economist

Η ανθρωπότητα θα συρρικνωθεί – και μάλιστα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι προβλεπόταν. Αυτό είναι το συμπέρασμα εκτενούς ανάλυσης του Economist, που δημοσιεύτηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2025 και περιγράφει μια δραματική κατάρρευση των δεικτών γονιμότητας σε όλες σχεδόν τις ηπείρους.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι γεννήσεις μειώνονται σε χώρες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο η Τουρκία, η Ινδία, η Κολομβία και η Γαλλία, γεγονός που σημαίνει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα κορυφωθεί νωρίτερα και χαμηλότερα από τις εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών.

Το σοκ της Τουρκίας

Στην Τουρκία, ο δείκτης γονιμότητας (TFR) κατρακύλησε το 2024 στο 1,48 παιδιά ανά γυναίκα, πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης (2,1). Η πτώση, που ήρθε δεκαετίες νωρίτερα από τις προβλέψεις του ΟΗΕ, χαρακτηρίζεται εντυπωσιακή. «Το “ένα και τέλος” έχει γίνει ο κανόνας», δηλώνει ο μαιευτήρας Φουρκάν Καγιαμπάσογλου, εξηγώντας πως οι γεννήσεις δεν επαρκούν πλέον ούτε για την εκπαίδευση νέων γιατρών.

Παγκόσμια κατάρρευση

Η εικόνα επαναλαμβάνεται διεθνώς:

Στην Μπογκοτά της Κολομβίας, ο TFR είναι μόλις 0,91, χαμηλότερος ακόμη και από το Τόκιο.

Η Ινδία έχει πέσει κάτω από το όριο που εξασφαλίζει σταθερό πληθυσμό.

Στην Κίνα ο πληθυσμός ήδη μειώνεται, ενώ στη Γαλλία καταγράφηκαν το 2024 λιγότερες γεννήσεις από το 1806.

Η Ιταλία κατέγραψε τον χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων από την ενοποίησή της το 1861.

Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους ειδικούς είναι η ταχύτητα της πτώσης: ο ρυθμός μείωσης διπλασιάστηκε τη δεκαετία του 2000, ξανά τη δεκαετία του 2010, και σήμερα οι δείκτες πέφτουν σχεδόν 2% κάθε χρόνο.

ΟΗΕ: αισιοδοξία ή «ευσεβής πόθος»;

Παρά την καθοδική πορεία, ο ΟΗΕ προβλέπει ότι οι δείκτες γονιμότητας θα σταθεροποιηθούν ή και θα αυξηθούν. Εκτιμά, για παράδειγμα, ότι η Νότια Κορέα –όπου ο TFR έπεσε στο 0,72, το χαμηλότερο παγκοσμίως– θα ανακάμψει σταδιακά στο 1,3 μέχρι το τέλος του αιώνα. Ο Economist όμως σχολιάζει ότι αυτή η πρόβλεψη μοιάζει περισσότερο με «ευσεβή πόθο» παρά με ρεαλιστικό σενάριο.

Το «peak humanity»

Ο ΟΗΕ τοποθετεί το σημείο κορύφωσης του παγκόσμιου πληθυσμού το 2084, με 10,3 δισ. ανθρώπους. Αντίθετα, ο Economist εκτιμά ότι η κορύφωση μπορεί να έρθει ήδη από τη δεκαετία του 2050, με τον πληθυσμό να μην ξεπερνά ποτέ τα 9 δισ. «Η αναπλήρωση της γονιμότητας είναι σαν κόψη μαχαιριού: ή η ανθρωπότητα διογκώνεται υπερβολικά ή συρρικνώνεται προς το μηδέν», σημειώνει ο καθηγητής Λαντ Πρίτσετ από το London School of Economics.

Επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα

Η ταχύτερη και χαμηλότερη κορύφωση του πληθυσμού θα φέρει ανατροπές:

Οικονομία: μικρότερη αγορά εργασίας και ασφυξία στα συνταξιοδοτικά συστήματα.

Γεωπολιτική: αλλαγές στις ισορροπίες ισχύος, με την Αφρική να διατηρεί ακόμη υψηλή γονιμότητα.

Κοινωνία: νέες οικογενειακές δομές, διαφορετικές πόλεις, νέα δεδομένα στην πολιτική συμμετοχή.

Ο Economist καταλήγει ότι οι αισιόδοξες εκτιμήσεις μπορεί να κάνουν τα μαθηματικά πιο «ανώδυνα», αλλά η πραγματικότητα δείχνει πως η ανθρωπότητα εισέρχεται σε μια περίοδο πρωτοφανούς πληθυσμιακής συρρίκνωσης – τη μεγαλύτερη από τη Μαύρη Πανώλη του 14ου αιώνα.