Τα πρόσφατα σχέδια «την επόμενη μέρα» για τη Γάζα δεν δίνουν στην Τουρκία κανένα ρόλο ασφάλειας ή διακυβέρνησης. Αυτή η κρίση έχει λογική. Ένα κράτος που φιλοξενεί και νομιμοποιεί τους ηγέτες της Χαμάς και χρηματοδοτεί τη βάση τους στη Γάζα δεν μπορεί να σταθεροποιήσει τα σύνορα του Ισραήλ. Η ίδια λογική θα πρέπει να καθοδηγεί την πολιτική των ΗΠΑ σχετικά με τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEEC).

Στη σύνοδο κορυφής της G20 του 2023, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι παρουσίασαν τον IMEEC. Πλοία μετακινούν αγαθά και ενέργεια από την Ινδία σε λιμάνια του Περσικού Κόλπου. Στη συνέχεια διασχίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και την Ιορδανία σιδηροδρομικώς ή οδικώς προς το λιμάνι της Χάιφα στο Ισραήλ, και εν συνεχεία στην Ευρώπη μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας. Ο IMEEC παρακάμπτει το Πακιστάν, το Ιράν, την Τουρκία και τη Ρωσία. Διαφοροποιεί τις διαδρομές και μειώνει την έκθεση σε σημεία συμφόρησης.

Ένα κράτος που φιλοξενεί και νομιμοποιεί τους ηγέτες της Χαμάς και χρηματοδοτεί τη βάση τους στη Γάζα δεν μπορεί να σταθεροποιήσει τα σύνορα του Ισραήλ.

Η Άγκυρα αντιλαμβάνεται τα διακυβεύματα. Εάν η γραμμή ακολουθήσει την αρχική της διαδρομή, το εμπόριο και η ενέργεια θα ρέουν μέσω του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας αντί μέσω της Τουρκίας. Οι Τούρκοι ηγέτες προωθούν τώρα αντίπαλους χερσαίους διαδρόμους: τον «Δρόμο Ανάπτυξης» Ιράκ-Τουρκίας από την Αλ-Φάου προς την Ευρώπη, και μια ιδέα που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την Τουρκία μέσω της Συρίας και της Ιορδανίας. Στόχος τους είναι να απομακρύνουν την κίνηση των εμπορευμάτων από τον άξονα Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα και να την επαναφέρουν μέσω της Τουρκίας.

Η Εξάρτηση και η Συμπεριφορά της Τουρκίας

Εάν η Ουάσιγκτον αποδεχθεί αυτή τη μετατόπιση, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εξαρτηθούν ξανά από μία μόνο πύλη μεταξύ του Περσικού Κόλπου και της Ευρώπης. Αντί να κατανείμουν τον κίνδυνο σε πολλούς εταίρους, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βασιστούν σε ένα κράτος που μετατρέπει τα ζητήματα διέλευσης και άμυνας σε διαπραγματευτικά χαρτιά με το ΝΑΤΟ και την Ουάσιγκτον.

Το ιστορικό της Τουρκίας ενισχύει αυτή την ανησυχία. Υπό τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία φιλοξενεί ηγέτες της Χαμάς, επιτρέπει συγκεντρώσεις που επαινούν τη Χαμάς και επιτίθενται στο Ισραήλ, και διακόπτει το εμπόριο με το Ισραήλ περιορίζοντας ταυτόχρονα τις αεροπορικές συνδέσεις. Ασκεί πίεση σε έναν σύμμαχο των ΗΠΑ, ενώ επιδιώκει ρόλο στη Γάζα.

Στο στρατιωτικό σκέλος, η Τουρκία αγόρασε το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Επιδιώκει νέα F-16 και αναβαθμίσεις και εξακολουθεί να συζητά για μια πορεία επιστροφής στο F-35. Το ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα του Ισραήλ βασίζεται στο F-35. Η λειτουργία των S-400 παράλληλα με δυτικά αεροσκάφη stealth εγείρει δύσκολα ερωτήματα για την ασφάλεια της τεχνολογίας των ΗΠΑ και για την αξιοπιστία των υποσχέσεων των ΗΠΑ να προστατεύσουν το πλεονέκτημα του Ισραήλ.

Ανατολική Μεσόγειος και Στρατηγικές Επιπτώσεις

Στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία αμφισβητεί τις θαλάσσιες διεκδικήσεις της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ και αμφισβητεί τις έρευνες για φυσικό αέριο σε περιοχές που τα κράτη αυτά θεωρούν δικές τους ζώνες. Αυτές οι κινήσεις αποθαρρύνουν τις δυτικές επενδύσεις, διαταράσσουν τον σχεδιασμό για αγωγούς και καλώδια και αποδυναμώνουν το πλαίσιο Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα που χρειάζεται ο IMEEC στο ευρωπαϊκό του άκρο.

Η χρονική στιγμή έχει σημασία. Το 2026 και το 2027, η Ελλάδα και η Κύπρος θα ασκήσουν την εκ περιτροπής Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και οι δύο διαχειρίζονται μεγάλους εμπορικούς στόλους και επικεντρώνονται στις θαλάσσιες οδούς, το θαλάσσιο δίκαιο και την ενεργειακή ασφάλεια. Εάν ο IMEEC προχωρήσει κατά μήκος της διαδρομής Ινδία-Περσικός Κόλπος-Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα, η Αθήνα και η Λευκωσία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους ρόλους τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να εδραιώσουν μια πολιτική που υποστηρίζει τις νόμιμες θαλάσσιες διεκδικήσεις, επιταχύνει τα έργα ενέργειας και διασυνδεσιμότητας και ευθυγραμμίζεται με τις προσπάθειες των ΗΠΑ για εξισορρόπηση της Κίνας και της Ρωσίας.

Από την άποψη της Ουάσιγκτον, αυτή η ευθυγράμμιση προσφέρει ένα σαφές κέρδος: έναν διάδρομο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ από την Ινδία προς την Ευρώπη μέσω εταίρων που θέλουν να λειτουργήσει, σε συνδυασμό με μια ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαμορφωμένη από δύο από αυτούς τους εταίρους. Αυτό το κέρδος συρρικνώνεται εάν ο IMEEC εκτραπεί μέσω της Συρίας και της Τουρκίας ή εάν οι διενέξεις διαβρώσουν τη σύνδεση Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα.

Με τη Γάζα, τον IMEEC και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, το να γίνει η Τουρκία η κεντρική λύση θα μπορούσε να υπονομεύσει τους στόχους των ΗΠΑ.

Σκοπός μας δεν είναι να τιμωρήσουμε την Τουρκία ή να ανταμείψουμε το Ισραήλ. Είναι να ταιριάξουμε τους στόχους των ΗΠΑ με τα εργαλεία των ΗΠΑ. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν ανθεκτικούς, διαφοροποιημένους διαδρόμους, θα πρέπει να οικοδομήσουν τον IMEEC και τα ενεργειακά σχέδια γύρω από εταίρους που ακολουθούν νομικά πλαίσια και ενεργούν μαζί με τη Δύση. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να προστατεύσουν το ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα του Ισραήλ ως μέρος μιας ευρύτερης δομής που υποστηρίζει την ισχύ των ΗΠΑ, τότε οι αποφάσεις για προηγμένα όπλα για οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν τη συμπεριφορά αυτής της χώρας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες διαχειρίζονται μια ευρεία ατζέντα με την Τουρκία. Η προστασία των αμερικανικών συμφερόντων απαιτεί σαφήνεια, όχι ρήξη. Με τη Γάζα, τον IMEEC και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο, το να γίνει η Τουρκία η κεντρική λύση θα μπορούσε να υπονομεύσει τους στόχους των ΗΠΑ. Η διατήρηση των τουρκικών δυνάμεων εκτός Γάζας, η προώθηση του IMEEC κατά μήκος της διαδρομής Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα και η εξάρτηση των προηγμένων όπλων από επαληθεύσιμη αλλαγή θα εξυπηρετούσαν τα συμφέροντα των ΗΠΑ σήμερα και στο μέλλον.

ΠΗΓΗ: Geopolitico.gr

Τουρκία Ισραήλ ΗΠΑ LIFE