Αλβανική μπαμπεσιά με Ελλάδα!

Με αιχμηρή γλώσσα και κεντρικό άξονα την έννοια της «μπέσας», ο πρέσβης ε.τ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς υποστηρίζει σε άρθρο του στην "Καθημερινή", ότι η αμφιλεγόμενη στάση της Αλβανίας απέναντι στην Ελλάδα δεν είναι «συγκυριακή», αλλά ενδημικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο – με τον Έντι Ράμα να εμφανίζεται ως χαρακτηριστικός εκπρόσωπος αυτής της πολιτικής κουλτούρας. 

«Καμία νέα συμφωνία που να “χαλάει” την Τουρκία»

Βασικός ισχυρισμός του άρθρου είναι ότι, μετά την ακύρωση της συμφωνίας του 2009 για τις θαλάσσιες ζώνες/ΑΟΖ, καμία αλβανική κυβέρνηση δεν θα υπέγραφε νέα οριοθέτηση με την Ελλάδα αν αυτή μπορούσε να λειτουργήσει ως προηγούμενο που θα έβλαπτε τις τουρκικές αξιώσεις στο Αιγαίο. Με άλλα λόγια, ο Μαλλιάς υποστηρίζει ότι μια «καθαρή» συμφωνία Ελλάδας–Αλβανίας, τύπου 2009, που θα επικαλείται η Αθήνα ως θετικό δεδικασμένο σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, είναι πρακτικά μπλοκαρισμένη. 

Η υπόθεση του 2009 και η τουρκική παρέμβαση

Ο πρέσβης ε.τ. θυμίζει ότι η Αλβανία υπαναχώρησε από τη συμφωνία του 2009, με την ακύρωση να περνά μέσα από το Συνταγματικό Δικαστήριο – και αποδίδει την εξέλιξη σε τουρκική παρέμβαση, όπως αναφέρει ότι είχε καταγγελθεί και στο αλβανικό κοινοβούλιο. Καθημερινή

«Άγκυρα στο παρασκήνιο» – ενημερώσεις Ράμα και “έτοιμη τροφή” στα Τίρανα

Στη συνέχεια, ο Μαλλιάς περιγράφει ένα πλαίσιο στενής αλβανοτουρκικής συνεννόησης: υποστηρίζει ότι ο Ράμα ενημέρωνε την τουρκική ηγεσία πριν και μετά κρίσιμες διαβουλεύσεις με την Αθήνα, ενώ σημειώνει ότι από το 2009 η Άγκυρα παρέχει γραπτές νομικές και διπλωματικές συμβουλές στα Τίρανα. Σε αυτό το σχήμα, οι αλβανικές υπηρεσίες που χειρίζονται τα ζητήματα με την Ελλάδα –τα οποία χαρακτηρίζει «απόλυτη προτεραιότητα»– εμφανίζονται να λειτουργούν με υλικό και καθοδήγηση που έρχεται «έτοιμο» από την Τουρκία.

Η «μόνη διέξοδος»: Χάγη μέσω συνυποσχετικού

Παρά την κριτική του, ο Μαλλιάς αναγνωρίζει ως θετική εξέλιξη την αναγγελία κατ’ αρχήν συμφωνίας τον Οκτώβριο του 2020, κατά την επίσκεψη του τότε ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια στα Τίρανα: έναρξη διαβουλεύσεων για σύνταξη συνυποσχετικού και παραπομπή της οριοθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Τη χαρακτηρίζει μάλιστα «τη μόνη δυνατή διέξοδο», ειδικά από τη στιγμή που –όπως σημειώνει– οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν συνέδεσαν την εφαρμογή της συμφωνίας του 2009 με την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Η προειδοποίηση: κίνδυνος τακτικής καθυστέρησης και «ελληνικές καλένδες»

Το άρθρο όμως “χτυπάει καμπανάκι”: ο Μαλλιάς σημειώνει ότι έχουν περάσει μήνες χωρίς ολοκλήρωση και θέτει το ερώτημα αν η αλβανική πλευρά ακολουθεί τακτική μετακύλισης της διαδικασίας στις “ελληνικές καλένδες”. Μιλά για διαδοχικές δικαιολογίες και προσχήματα, προειδοποιώντας ότι η Αθήνα δεν πρέπει να εγκλωβιστεί σε ατέρμονη προπαρασκευαστική διαδικασία χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. 

Πρόταση “εργαλείων πίεσης”: προθεσμία και σύνδεση με ΕΕ

Στο πιο πρακτικό του σκέλος, ο πρέσβης ε.τ. ζητά να τεθεί προθεσμία, τονίζοντας ότι η διαβούλευση για το συνυποσχετικό δεν μπορεί να γίνει μόνιμο υποκατάστατο της κύριας διαδικασίας στη Χάγη. Και εφόσον επιβεβαιωθεί η αναβλητικότητα, εισηγείται η Ελλάδα να εντάξει την απουσία αλβανικής «μπέσας» στο πλαίσιο των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αλβανίας. 

Το συμπέρασμα του άρθρου

Ο Μαλλιάς κλείνει με μια απαισιόδοξη, αλλά καθαρή διαπίστωση: στα ελληνοαλβανικά, τα προβλήματα –λέει– δεν εμφανίζονται όταν ανακοινώνονται ή υπογράφονται συμφωνίες, αλλά όταν έρχεται η ώρα της εφαρμογής.