Στα μέσα της δεκαετίας του '80 το ποδόσφαιρο δέχθηκε τη μεγάλη πληγή του Χέιζελ το 1985 με τους 39 νεκρούς φιλάθλους, στα επεισόδια που προηγήθηκαν της έναρξης του τελικού του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ανάμεσα στη Γιουβέντους και τη Λίβερπουλ.

Ο,τι ακολούθησε μετά από εκείνο το παιχνίδι, είναι λίγο-πολύ γνωστό. Η τότε πρωθυπουργός της Αγγλίας Μάργκαρετ Θάτσερ, γνωστή και με το προσωνύμιο «σιδηρά κυρία» εξαιτίας της τακτικής της να συγκρούεται μετωπικά με συνδικάτα και πολιτικούς αντιπάλους, πήρε την απόφαση να επιβάλει μία πενταετή ποινή αποκλεισμού στις αγγλικές ομάδες από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η αλήθεια είναι ότι οι Αγγλοι αντιμετώπιζαν τα μεγαλύτερα προβλήματα με τους χούλιγκαν, αλλά δεν ήταν οι μόνοι στην Ευρώπη. Υποτίθεται ότι στη χρονική διάρκεια του αποκλεισμού, οι αγγλικοί σύλλογοι θα επαιρναν μέτρα για τον περιορισμό του φαινομένου, ενώ η αγγλική κυβέρνηση θα έπαιρνε νομοθετικά μέτρα που θα δημιουργούσαν ένα νέο θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης της βίας.

Για τους νεότερους θα θυμίσω πως το ποδόσφαιρο -τότε- δεν είχε αναγορευθεί ακόμη σε τηλεοπτικό «προϊόν» και δεν άξιζε, ούτε κατά διάνοια τα χρήματα που κοστολογείται σήμερα. Ειδικά το αγγλικό ποδόσφαιρο που στη νέα τριετή συμφωνία τηλεοπτικών δικαιωμάτων θα μοιρασει στις 20 ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ, συνολικά περίπου 8 δισ. ευρώ. Τότε, το αγγλικό ποδόσφαιρο ζούσε ακόμη στη νεολιθική του περίοδο.
Το σοκ του Χέιζελ, ουσιαστικά δεν είχε κανένα σοβαρό αποτέλεσμα, αφού η κυβέρνηση της Θάτσερ, δεν είχε ούτε ιδέες ούτε σχέδιο για τις αλλαγές στο παιχνίδι και την πάταξη του φαινομένου της βίας. Μάλιστα, όπως αποκαλύπτεται και από το άνοιγμα των εθνικών αρχείων, μετά την παρέλευση της 30ετίας, η κυβέρνηση Θάτσερ ήταν παντελώς άσχετη με τα ζητήματα του ποδοσφαίρου, τα αίτια και τα χαρακτηριστικά της βίας που είχαν πιάσει το παιχνίδι από τον λαιμό. Το μόνο που έκανε η Θάτσερ ήταν να ενισχύσει την καταστολή που έφερε αντίθετο αποτέλεσμα. Η βία και τα αίτια που τη γεννούσαν δεν εξαλείφθηκαν. Το αντίθετο μάλιστα. Η αστυνομία αναγόρευσε όλους τους οπαδούς σε εχθρούς και έκανε κάθε παιχνίδι μια αφορμή σύγκρουσης. Αποτέλεσμα της πολιτικής καταστολής της Θάτσερ ήταν η τραγωδία του «Χίλσμπορο» με τους 96 νεκρούς.
Σήμερα γνωρίζουμε πως το «Χίλσμπορο» ήταν το αποτέλεσμα των χειρισμών της αστυνομίας, που έγιναν με τη λογική της καταστολής και της αντίληψης ότι όσοι πήγαιναν στα γήπεδα ήταν ζώα. Η κατάσταση στο αγγλικό ποδόσφαιρο άρχισε να καθαρίζει δύο χρόνια μετά το «Χίλσμπορο».

Μετά την τραγωδία

Μετα το «Χίλσμπορο», όμως, οι Αγγλοι κάθισαν και μελέτησαν σοβαρά τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου και δεν ενήργησαν σπασμωδικά και αποσπασματικά. Εριξαν το μεγαλύτερο βάρος των ενεργειών τους στην ενίσχυση των εμπορικών χαρακτηριστικών του ποδοσφαίρου, σχεδίασαν μία ολοκληρωμένη και αποτελεσματική πολιτική ελέγχου πώλησης των εισιτηρίων, ενώ παράλληλα ενίσχυσαν το σκέλος της αστυνόμευσης στα γήπεδα με την τοποθέτηση καμερών.

Τα γήπεδα εκσυγχρονίστηκαν και η αντιμετώπιση της βίας υποστηρίχθηκε σε νομοθετικό επίπεδο με την αυστηροποίηση της νομοθεσίας και υιοθέτηση βαρύτερων ποινών για όσους είχαν συλληφθεί από την αστυνομία με την κατηγορία της πρόκλησης επεισοδίων στα γήπεδα.
Οι Άγγλοι, πίστεψαν ότι η αντιμετώπιση της βίας στα γήπεδα χρειάζεται μία διπλή και ολοκληρωμένη προσέγγιση, πρωτίστως στον τομέα της πρόληψης και δευτερευόντως στον τομέα της καταστολής.

Οι άνθρωποι εκεί κατάλαβαν ότι αν το ποδόσφαιρο μεγάλωνε την εμπορική του βάση, θα ήταν ευκολότερο να καταπολεμήσουν τη βία. Και, τώρα, 20 χρόνια μετά γνωρίζουμε ότι η βία έφυγε από τα γήπεδα για να αποκτήσει έδρα κάπου αλλού.
Αντι για οποιαδήποτε άλλη επισήμανση θα επαναλάβω τη φράση δύο οπαδών της Γουότφορντ, των Νταγκ και Εντι Μπρίμσον από το βιβλίο τους «Everywhere we go». «Η βία στα γήπεδα, μοιάζει με τη συνήθεια του καπνίσματος. Αν το δοκιμάσεις μία φορά και δεν σου αρέσει, δεν ξαναδοκιμάζεις. Αν όμως σου αρέσει, είναι πολύ δύσκολο να το κόψεις».

Το κλειδί. Το γήπεδο
Η αντιμετώπιση της βίας απαιτεί ένα σχέδιο και διασφάλιση της εφαρμογής των μέτρων που θα αποφασιστούν. Η προσπάθεια να εφαρμοστούν τα μέτρα (ηλεκτρονικό εισιτήριο και λειτουργία καμερών) που εδώ και χρόνια έχουν συμφωνηθεί και πληρωθεί χρειάζεται μία διπλή υποστήριξη. Η δέσμευση, ρητή και συγκεκριμένη των ιδιοκτητών των ΠΑΕ με αυστηρή τιμωρία όσων την αθετήσουν και η ύπαρξη κατάλληλων γηπέδων όπου η έννοια «αριθμημένη θέση» αποκτά νόημα. Χωρίς γήπεδα τα μέτρα δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν. Παράλληλα, η προώθηση των εκκρεμμουσών υποθέσεων στη δικαιοσύνη θα διευκολύνει το ξεκαθάρισμα του παραγοντικού χώρου. Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει ίσως να υιοθετηθεί περισσότερο ολοκληρωμένη αντιμετώπιση με το ποινικό -και φορολογικό- μητρώο παραγόντων και διαιτητών. Και φυσικά, η οικονομική κατάσταση των ομάδων θα πρέπει να ξεκαθαρίσει πριν από την έναρξη του νέου πρωταθλήματος. Αυστηρές προϋποθέσεις και ξεκαθάρισμα χωρίς φόβο για το πολιτικό κόστος.

ΠΗΓΗ: SportDay

Ποδόσφαιρο SPORTS