Η Ρωσία και η Κίνα δηλώνουν ότι η φιλία τους «δεν έχει όρια». Ωστόσο, πίσω από την επιδεικτική διπλωματία των συνόδων κορυφής, οι μυστικές υπηρεσίες στη Μόσχα βρίσκονται σε υψηλή επαγρύπνηση. Ένα απόρρητο υπόμνημα αντικατασκοπείας από την FSB της Ρωσίας —επιβεβαιωμένο από έξι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών και που πρόσφατα περιήλθε στην κατοχή της The New York Times— αποκαλύπτει ότι οι επικεφαλής των κατασκόπων της Μόσχας θεωρούν το Πεκίνο λιγότερο εταίρο και περισσότερο θηρευτή.

Αυτό το απόρρητο έγγραφο, συνταγμένο από την 7η Υπηρεσία της FSB (υπεύθυνη για την αντιμετώπιση της κατασκοπείας από την Κίνα και την Ασία), περιγράφει βαθιά ανησυχία ότι Κινέζοι πράκτορες στοχεύουν Ρώσους επιστήμονες, στρατιωτικούς αξιωματικούς και στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία. Παρουσιάζει μια εικόνα όχι συμμαχίας, αλλά ενός ψυχρού γάμου συμφέροντος, όπου η αμοιβαία καχυποψία ευδοκιμεί πίσω από τα θερμά λόγια.

Σύμφωνα με το υπόμνημα, οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες επιχειρούν επιθετικά να στρατολογήσουν Ρώσους εμπιστευτικούς —επιστήμονες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, ειδικούς με πρόσβαση στην αεροπορική ή την τεχνολογία μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ακόμα και Ρώσους που είναι παντρεμένοι με Κινέζους υπηκόους. Στόχος τους: η απόκτηση ευαίσθητης ρωσικής στρατιωτικής τεχνολογίας και γνώσεων από το πεδίο της μάχης, ιδιαίτερα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον οποίο οι Κινέζοι στρατηγιστές θεωρούν εργαστήριο για τον σύγχρονο πόλεμο ενάντια σε δυνάμεις εξοπλισμένες από τη Δύση.

Αυτή δεν είναι μια μεμονωμένη εκτίμηση. Αμερικανοί αξιωματούχοι υποψιάζονται εδώ και καιρό ότι η Κίνα εκμεταλλεύεται τον πόλεμο στην Ουκρανία για να βελτιώσει τη δική της στρατιωτική στρατηγική. Ο Διευθυντής της CIA, William Burns, έχει προειδοποιήσει ότι η Κίνα «μαθαίνει σε πραγματικό χρόνο» από τα λάθη και τις επιτυχίες της Ρωσίας. Βρετανοί αξιωματούχοι πληροφοριών δήλωσαν πέρυσι στην The Telegraph ότι το Πεκίνο είναι «έντονα επενδυμένο» στην απόκτηση δεδομένων από το μέτωπο —ιδιαίτερα σχετικά με τα όπλα που παρέχονται από το ΝΑΤΟ.

Το έγγραφο της FSB εκφράζει επίσης ανησυχίες για Κινέζους ακαδημαϊκούς που διακριτικά θέτουν τις βάσεις για εδαφικές διεκδικήσεις στην Άπω Ανατολή της Ρωσίας. Αυτό συνάδει με ένα ευρύτερο μοτίβο. Το 2023, η Κίνα δημοσίευσε έναν επίσημο χάρτη που ονόμαζε τμήματα του ρωσικού εδάφους με ιστορικά κινεζικά ονόματα —μέρος μιας τάσης που ορισμένοι Ρώσοι εθνικιστές αποκάλεσαν «χαρτογραφικό ρεβανσισμό».

Εν τω μεταξύ, κινεζικές μεταλλευτικές εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα φέρονται να χρησιμοποιούνται ως κάλυψη για κατασκοπεία στην Αρκτική, όπου οι θερμαινόμενες θάλασσες έχουν ανοίξει ένα νέο γεωπολιτικό μέτωπο. Με την υποδομή της Ρωσίας στην Αρκτική να παραπαίει υπό τις κυρώσεις, η Κίνα βλέπει ευκαιρίες. Σύμφωνα με την FSB, Κινέζοι πράκτορες διερευνούν τις ευπάθειες της Ρωσίας στην περιοχή μέσω επιχειρήσεων-προκάλυμμα που παρουσιάζονται ως επιστημονική έρευνα.

Εάν αυτές οι αποκαλύψεις αληθεύουν, ανατρέπουν την εικόνα της αρμονίας μεταξύ Κίνας και Ρωσίας. «Δεν υπάρχουν φιλικές μυστικές υπηρεσίες», όπως είπε εύστοχα ο Paul Kolbe, βετεράνος 25 ετών της CIA. Ακόμα και σε συμμαχίες, η κατασκοπεία είναι συχνά ανταγωνιστική. Ωστόσο, το εύρος και η θρασύτητα της κινεζικής κατασκοπείας στη Ρωσία —όπως περιγράφεται από την FSB— υποδηλώνουν κάτι βαθύτερο: έλλειψη γνήσιας εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών των αυταρχικών γιγάντων.

Αυτή δεν είναι η πρώτη ένδειξη. Το 2020, έκθεση της Εσθονικής Υπηρεσίας Εξωτερικών Πληροφοριών ανέφερε ότι «τα συμφέροντα της Κίνας στη Ρωσία αυξάνονται ραγδαία» και ότι «η Ρωσία θεωρείται όλο και περισσότερο στην Κίνα όχι ως εταίρος, αλλά ως πόρος». Το 2021, μια λευκή βίβλος των μυστικών υπηρεσιών της Ταϊβάν ανέφερε κινεζικές προσπάθειες διείσδυσης στις ρωσικές αμυντικές βιομηχανίες. Το μοτίβο είναι σαφές: το Πεκίνο θέλει πρόσβαση στη ρωσική τεχνογνωσία, αλλά δεν περιμένει άδεια.

Το υπόμνημα της FSB επιβεβαιώνει ότι η Μόσχα γνωρίζει πλήρως αυτή την απειλή —αλλά είναι παγιδευμένη από την εξάρτησή της από την Κίνα. Από την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η οικονομία της Ρωσίας έχει απομονωθεί από τη Δύση. Η Κίνα ανέλαβε, γίνοντας ο κύριος αγοραστής πετρελαίου, προμηθευτής βασικών εξαρτημάτων και de facto πάροχος τεχνολογίας. Σύμφωνα με το έγγραφο, η FSB προειδοποιεί ρητά τους πράκτορες να μην λαμβάνουν ευαίσθητα αντίμετρα κατά των Κινέζων πρακτόρων χωρίς έγκριση υψηλού επιπέδου, από φόβο μήπως βλαφθούν οι διμερείς σχέσεις.

Αυτό το δίλημμα έχει βαθιές στρατηγικές επιπτώσεις. Εάν η Δύση ελπίζει να απομακρύνει τη Ρωσία από την Κίνα —όπως υποστηρίζουν ορισμένοι αξιωματούχοι της εποχής Τραμπ— το έγγραφο της FSB είναι ταυτόχρονα ελπιδοφόρο και απογοητευτικό. Από τη μια, αποδεικνύει ότι υπάρχει γνήσια δυσπιστία. Από την άλλη, υποδηλώνει ότι η Μόσχα δεν βλέπει εναλλακτική στη στήριξη του Πεκίνου, ακόμα και καθώς παρακολουθεί την Κίνα να διεισδύει στα μυστικά της.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, αυτό εγείρει δύο επείγοντα ερωτήματα: Μπορεί η Ρωσία να αποκολληθεί από την Κίνα, ή είναι πολύ αργά; Και αν όχι, τι συμβαίνει όταν δύο πυρηνικές αυταρχίες παραμένουν συνδεδεμένες —φαινομενικά συνεργατικές, αλλά εσωτερικά κλειδωμένες σε έναν σιωπηλό πόλεμο για έλεγχο και πλεονέκτημα;

Ένα είναι σίγουρο: η λεγόμενη «χωρίς όρια» συνεργασία έχει όρια. Είναι γραμμένα με αόρατο μελάνι στους πιο σκοτεινούς διαδρόμους της Μόσχας —και ψιθυρίζονται στα Κινέζικα μέσα από τα παρακολουθούμενα τηλέφωνα προδομένων επιστημόνων.

ΠΗΓΗ: Geopolitico.gr

Ρωσία Κίνα