Με αποφάσεις που αιφνιδίασαν ακόμα και έμπειρους αναλυτές, ολοκληρώθηκε την Τρίτη (5/8) η συνεδρίαση του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (YAŞ) στην Άγκυρα, υπό την προεδρία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στο επίκεντρο βρέθηκε η πρόωρη αποστρατεία του στρατηγού Μετίν Γκιουράκ, αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων από το 2023, παρότι η θητεία του ήταν τετραετούς διάρκειας. Τη θέση του αναλαμβάνει ο στρατηγός Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, με θητεία που αναμένεται να προσλάβει βαρύνουσα πολιτική και θεσμική σημασία.

Η απομάκρυνση Γκιουράκ είναι η πρώτη πρόωρη αντικατάσταση αρχηγού ΓΕΕΘΑ εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλέγμα αλλαγών στη δομή και το σύστημα προαγωγών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, μετά τις νομοθετικές τροποποιήσεις που ψηφίστηκαν τον Ιούλιο.

Βάσει των νέων ρυθμίσεων, αίρονται σημαντικοί θεσμικοί περιορισμοί στον τρόπο προαγωγής στρατηγών και ναυάρχων: αξιωματικοί από μη μάχιμες ειδικότητες ή εκτός του παραδοσιακού «επιτελικού πυρήνα» μπορούν πλέον να αναδεικνύονται σε ανώτατους βαθμούς, χωρίς να απαιτείται να είναι απόφοιτοι της Σχολής Πολέμου. Παράλληλα, το ηλικιακό όριο για στρατηγούς αυξάνεται από τα 65 στα 67 έτη, με δυνατότητα περαιτέρω παράτασης, ενδεχομένως έως και τα 72, με προεδρικό διάταγμα. Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν στην αύξηση του αριθμού των στρατηγών και ναυάρχων από 316 σε 332 από τις 30 Αυγούστου.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από την αξιωματική αντιπολίτευση. Ο Γιαντζί Μπαγτζίογλου, βουλευτής του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) και απόστρατος στρατηγός, προειδοποίησε ότι οι αλλαγές θέτουν σε δοκιμασία την αρχή της αξιοκρατίας στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, κάνοντας λόγο για κινδύνους υπονόμευσης της θεσμικής συνοχής και της εμπιστοσύνης της κοινωνίας προς τον στρατό.

Ο νέος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου, δεν είναι άγνωστος στο ευρύτερο πολιτικό σκηνικό. Μαζί με άλλους ανώτατους αξιωματικούς είχε στραφεί νομικά κατά του ηγέτη του CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, για συκοφαντική δυσφήμιση. Αφορμή στάθηκε η δημόσια κατηγορία του Οζέλ ότι ανώτατα στελέχη του στρατεύματος ενορχήστρωσαν την απόλυση πέντε υπολοχαγών, οι οποίοι συμμετείχαν σε συμβολική, πλην μη εξουσιοδοτημένη, τελετή όρκου που περιλάμβανε αναφορά στον Μουσταφά Κεμάλ, ανήμερα της επετείου της κεμαλικής αντεπίθεσης της 30ής Αυγούστου.

Σε εκείνη την τελετή, οι υπολοχαγοί φώναξαν «Είμαστε οι στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ», προκαλώντας την παρέμβαση του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου και την αποβολή τους από το σώμα. Ο Οζέλ, μιλώντας στη Βουλή, κατηγόρησε ονομαστικά τον Μπαϊρακτάρογλου και τον ναύαρχο Ερκουμέντ Τατλιόγλου ότι "διώκουν αξιωματικούς για λόγους πίστης στον κεμαλισμό", κατηγορώντας τους για εσωτερική εκστρατεία εκκαθάρισης και άσκηση πίεσης στο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

Η κυβέρνηση υποστήριξε ότι οι αποτάξεις έγιναν βάσει πειθαρχικών παραβάσεων. Ωστόσο, επικριτές εντός και εκτός του στρατεύματος είδαν την υπόθεση ως ένδειξη συστηματικής προσπάθειας περιορισμού της κοσμικής-κεμαλικής παράδοσης στις ένοπλες δυνάμεις.

Ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν υπερασπίστηκε τη στρατιωτική ηγεσία, στηρίζοντας δημόσια την επιλογή της και καλώντας σε νομικά αντίποινα, κάνοντας χρήση της ιδιότητάς του ως «αρχιστρατήγου».

Ο στρατηγός Μπαϊρακτάρογλου, γεννημένος το 1961 στο Αρτβίν, είναι απόφοιτος του στρατιωτικού λυκείου Κουλέλι και της Τουρκικής Στρατιωτικής Ακαδημίας. Με θητεία στις διαβιβάσεις, στις ειδικές δυνάμεις, στην κυβερνοάμυνα και στην επιμελητεία, ανέλαβε αναπληρωτής αρχηγός του Γενικού Επιτελείου το 2021 και διοικητής των χερσαίων δυνάμεων το 2023.

Τη θέση του ως επικεφαλής του Στρατού αναλαμβάνει ο στρατηγός Μετίν Τοκέλ, διοικητής έως πρότινος της Πρώτης Στρατιάς. Ο διορισμός του έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με αφορμή ένα παλαιότερο βίντεο του 2016 στο οποίο εμφανίζεται να υποδέχεται τον τότε πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ με ύφος που πολλοί σχολίασαν ως υπερβολικά δουλοπρεπές.

Παράλληλα, παρατάθηκε κατά έναν χρόνο η θητεία του ναυάρχου Ερκουμέντ Τατλιόγλου και του διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας, στρατηγού Ζίγια Τζεμάλ Καντίογλου. Συνολικά, 32 στρατηγοί και ναύαρχοι προήχθησαν, ενώ 61 συνταγματάρχες αναβαθμίστηκαν σε ανώτατους βαθμούς. Αντιστοίχως, 43 στρατηγοί και ναύαρχοι αποστρατεύτηκαν λόγω έλλειψης οργανικών θέσεων.

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν Τουρκία LIFE