Ένα πολυεπίπεδο σχέδιο εκσυγχρονισμού και διαρθρωτικής αναμόρφωσης των Ενόπλων Δυνάμεων θέτει σε εφαρμογή το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, εγκαινιάζοντας τη δεύτερη φάση της Νέας Δομής Δυνάμεων. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα τομών, που επεκτείνεται από την υποδομή και τη θητεία μέχρι τη διοικητική συγκρότηση και τη στρατιωτική εκπαίδευση, προσαρμοσμένο στα σύγχρονα δεδομένα γεωπολιτικής ρευστότητας και υβριδικής απειλής.

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, θέτοντας ως βασική παραδοχή ότι «η απειλή που αντιμετωπίζουμε είναι ποσοτικά και τεχνολογικά υπέρτερη», επιταχύνει τη μετάβαση σε ένα πιο επαγγελματικό, τεχνολογικά ενισχυμένο και επιχειρησιακά ευέλικτο μοντέλο άμυνας.

Θητεία νέου τύπου – Εκπαίδευση με στρατηγικό και επαγγελματικό αποτύπωμα

Χωρίς να τροποποιείται η διάρκεια της υποχρεωτικής θητείας, το νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή φέρνει ριζικό μετασχηματισμό στο περιεχόμενο της στρατιωτικής εκπαίδευσης. Με έμπνευση από το φινλανδικό πρότυπο, το νέο σύστημα θητείας εστιάζει στην εντατικοποίηση της εκπαίδευσης, στην αφομοίωση σύγχρονων τεχνολογιών (όπως η χρήση UAVs) και στην ουσιαστική εξοικείωση με ρεαλιστικά σενάρια μάχης.

Η βασική εκπαίδευση θα διεξάγεται πλέον κυρίως εντός των Κέντρων Εκπαίδευσης, με έμφαση σε πραγματικές συνθήκες μάχης (βολές, τακτική επιβίωσης, πορείες, σκοποβολή κ.ά.), ενώ προβλέπεται υψηλή πυκνότητα και συχνότητα πυρών. Μετά το πέρας της, δίνεται η δυνατότητα στους στρατεύσιμους να αποκτήσουν επαγγελματικές δεξιότητες πιστοποιημένες από φορείς επιπέδου ΚΕΚ, εντάσσοντας τη στρατιωτική υπηρεσία στον ευρύτερο κύκλο απόκτησης εργασιακών προσόντων.

Σκληρότερο πλαίσιο για τις αναβολές – Ειδικά προγράμματα για φοιτητές

Στο πλαίσιο περιορισμού των αναβολών, εξετάζεται η αναμόρφωση του σχετικού καθεστώτος ώστε να περιοριστούν οι καταχρήσεις. Παράλληλα, εισάγονται Ειδικά Προγράμματα Θητείας για φοιτητές ΑΕΙ, ΑΣΕΙ, μεταπτυχιακούς και υποψήφιους διδάκτορες, που προβλέπουν στρατιωτική εκπαίδευση υψηλής εξειδίκευσης εντός του ακαδημαϊκού κύκλου σπουδών, χωρίς να θίγονται οι ακαδημαϊκές τους υποχρεώσεις.

Οι συμμετέχοντες θα λαμβάνουν μισθό, πλήρη ασφαλιστική και υγειονομική κάλυψη, ενώ η υπηρεσία θα αναγνωρίζεται ως συντάξιμη. Με την ολοκλήρωση των σπουδών, προβλέπεται στοχευμένη τοποθέτηση σε μονάδες συναφείς με το αντικείμενο σπουδών.

Αμυντική θωράκιση με έργα οχύρωσης και υπόγειες εγκαταστάσεις

Στον πυρήνα του νέου δόγματος βρίσκεται η αναβάθμιση των πάγιων μέτρων αμυντικής οχύρωσης. Το ΥΠΕΘΑ προχωρά στη δημιουργία 522 νέων οχυρωματικών έργων – 207 στη Θράκη και 315 στα νησιά του Αιγαίου – με στόχο την κάλυψη του 100% των επιχειρησιακών αναγκών σε βάθος τριετίας. Το σχέδιο περιλαμβάνει έργα μόνιμης οχύρωσης, εκστρατείας και σκεπάστρων, με κόστος που αγγίζει τα 65 εκατ. ευρώ.

Οι νέες υποδομές σχεδιάζονται με κριτήριο τη μέγιστη απόκρυψη από UAVs και δορυφορική αναγνώριση, ακολουθώντας τα διδάγματα της ουκρανικής εκστρατείας στη Ζαπορίζια και του πολέμου στον Καύκασο, όπου η αποτυχία επίθεσης ή η διατήρηση εδαφών κρίθηκαν από το βάθος και την ανθεκτικότητα των οχυρωματικών συστημάτων.

«Ασπίδα του Αχιλλέα»: ένα ενοποιημένο πλαίσιο αποτροπής

Παράλληλα, σε επιχειρησιακό επίπεδο υιοθετείται η «Ασπίδα του Αχιλλέα», ένα νέο, πολυεπίπεδο πλαίσιο συνολικής αμυντικής αποτροπής που ενσωματώνει αντιπυραυλικές, αντιαεροπορικές, αντι-drone, αντιπλοϊκές και ανθυποβρυχιακές δυνατότητες. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύονται οι δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου με χρηματοδότηση από το νέο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα και τους πόρους των ΕΛΚΑΚ/ΚΕΤΑΚ.

Εκπαίδευση, στελέχωση και αποζημιώσεις: πλήρης αναδιάρθρωση δομών

Από 1ης Ιανουαρίου 2026, καταργείται η ξεχωριστή κατάταξη στο Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία. Όλοι οι στρατεύσιμοι θα εντάσσονται αρχικά στον Στρατό Ξηράς και θα ακολουθούν ενιαίο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ο στόχος είναι η δημιουργία μιας μεγάλης, εκπαιδευμένης δεξαμενής 150.000 ενεργών εφέδρων εντός πενταετίας.

Παράλληλα, αναβαθμίζεται η διοικητική δομή, με τον σχεδιασμό τεσσάρων Ανώτατων Στρατιωτικών Διοικήσεων, ενώ προωθείται η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων για τη χρηματοδότηση ενός ευρύτατου στεγαστικού προγράμματος για τα στελέχη.

Αύξηση αποζημιώσεων για τους στρατεύσιμους

Σε επίπεδο κινήτρων, η μηνιαία αποζημίωση των στρατευσίμων υπερδεκαπλασιάζεται: από τα 8,80 ευρώ σήμερα, ανεβαίνει στα 100 ευρώ για υπηρετούντες σε νησιά και παραμεθόριες περιοχές, και στα 50 ευρώ στην ενδοχώρα. Οι αποζημιώσεις κλιμακώνονται στα 150 ευρώ για άγαμους ορφανούς από έναν γονέα και στα 200 ευρώ για στρατεύσιμους με ένα τέκνο.

Η στρατηγική «Ατζέντα 2030» του ΥΠΕΘΑ δεν αφορά μεμονωμένες αλλαγές, αλλά την ολική επαναφορά του στρατιωτικού μηχανισμού στο περιβάλλον των σύγχρονων απειλών, με τη θητεία να μετατρέπεται σε πολλαπλασιαστή ισχύος και τη δομή δυνάμεων να καθίσταται περισσότερο δικτυοκεντρική, εφεδροκεντρική και ανθεκτική στον πόλεμο νέας γενιάς.

Νίκος Δένδιας Εθνική Άμυνα LIFE