Ενώ στην Ελλάδα ο νομικός και πολιτικός κόσμος παραμένει σιωπηλός, σε πολλά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεξάγεται εδώ και καιρό έντονος διάλογος για τη νέα νομοθεσία της ΕΕ, γνωστή ως «Chat Control». Σύμφωμα με άρθρο του του Νικόδημου Καλλιντέρη στο Geopolitico.gr, ο Κανονισμός αυτός, που παρουσιάζεται ως μέτρο για την καταπολέμηση της διακίνησης υλικού παιδικής πορνογραφίας («Child Sexual Abuse Material») στον κυβερνοχώρο, προκαλεί σοβαρές ανησυχίες για την ιδιωτικότητα και την ελευθερία της έκφρασης.

Τι είναι το «Chat Control»

Ο Κανονισμός «Chat Control» εισάγει ένα καθεστώς αδιάκριτου και προληπτικού ελέγχου όλων των ιδιωτικών ψηφιακών επικοινωνιών σε δημοφιλείς εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων, όπως Viber, Signal, Telegram, Messenger και WhatsApp. Σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, οι πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων, οι υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, οι υπηρεσίες cloud, ακόμη και οι πάροχοι κρυπτογραφημένων επικοινωνιών από άκρο σε άκρο (end-to-end encryption) υποχρεούνται να σαρώνουν αυτόματα όλο το περιεχόμενο που αποστέλλουν οι χρήστες – κείμενα, εικόνες και βίντεο – ανεξαρτήτως υποψίας για παράνομη δραστηριότητα.

Επιστημονική αντίδραση και προειδοποιήσεις

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2025, ομάδα 617 ειδικών της πληροφορικής, κυρίως από τον ακαδημαϊκό χώρο, απέστειλε κοινή δήλωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή της στον Κανονισμό. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το «Chat Control» ανοίγει τον δρόμο για πρωτοφανείς δυνατότητες παρακολούθησης, ελέγχου και λογοκρισίας, με κίνδυνο κατάχρησης από λιγότερο δημοκρατικά καθεστώτα. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά:

«Η νέα πρόταση (Κανονισμού) δημιουργεί άνευ προηγουμένου δυνατότητες παρακολούθησης, ελέγχου και λογοκρισίας και ενέχει τον κίνδυνο εκτροπής του λειτουργικού σκοπού της. Η επίτευξη του σημερινού επιπέδου ασφάλειας και ιδιωτικότητας των ψηφιακών επικοινωνιών απαιτούσε δεκαετίες προσπαθειών. Η πρόταση αυτή υπονομεύει πλήρως την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικότητας που είναι απαραίτητες για την ψηφιακή κοινωνία».

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η τεχνολογία ανίχνευσης που απαιτεί ο Κανονισμός υπονομεύει την κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, καθιστώντας αδύνατη την ασφαλή επικοινωνία. Επιπλέον, προειδοποιούν ότι ο προληπτικός έλεγχος σε τόσο μεγάλη κλίμακα, ακόμη και με προηγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, θα οδηγήσει σε μαζικά σφάλματα ανίχνευσης (false positives), δημιουργώντας προβλήματα στους χρήστες.

Διεθνείς φωνές κατά του Κανονισμού

Ο Μάθιου Γκριν, καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, έχει εκφράσει έντονη ανησυχία, σημειώνοντας:

«Ο κόσμος νομίζει ότι το “Chat Control” αφορά συγκεκριμένα εγκλήματα. Όχι, δεν διακυβεύεται αυτό. Αυτό που συμβαίνει είναι μια απόφαση για την αρχιτεκτονική των συστημάτων προσωπικών μηνυμάτων. Αν περάσει, αυτά τα συστήματα θα είναι καλωδιωμένα για μαζική παρακολούθηση, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε σκοπό».

Ανάλογη θέση έχει πάρει και ο Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην αξιωματούχος της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ και γνωστός υπέρμαχος της ιδιωτικότητας. Σε ανάρτησή του στο X, δήλωσε:

«Οι αξιωματούχοι της ΕΕ στοχεύουν να νομοθετήσουν στα κρυφά ένα τρομακτικό μέτρο μαζικής παρακολούθησης, παρά την καθολική δημόσια αντίδραση, επινοώντας νέα ορολογία – “επεξεργασία μεταφόρτωσης” – ελπίζοντας ότι κανείς δεν θα καταλάβει μέχρι να είναι αργά. Ευρώπη, σταμάτησέ τους!»

Κρίσιμες ημερομηνίες και αντιδράσεις

Η συζήτηση για το «Chat Control» κορυφώνεται, καθώς στις 12 Σεπτεμβρίου 2025 θα πραγματοποιηθεί συνεδρίαση του Συμβουλίου της ΕΕ, ενώ η τελική ψηφοφορία για την έγκριση του Κανονισμού έχει προγραμματιστεί για τις 14 Οκτωβρίου 2025. Χώρες όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Φινλανδία έχουν ήδη εκφράσει την αντίθεσή τους, ωστόσο το αποτέλεσμα εξαρτάται από τις αποφάσεις των υπόλοιπων κρατών-μελών.

Σιωπή στην Ελλάδα

Παρά τον έντονο διεθνή διάλογο, στην Ελλάδα το ζήτημα παραμένει στο περιθώριο. Η απουσία συζήτησης από τον νομικό και πολιτικό κόσμο εγείρει ερωτήματα για την ευαισθητοποίηση της χώρας απέναντι στις επιπτώσεις του Κανονισμού στην ιδιωτικότητα και την ελευθερία του λόγου. Καθώς η ΕΕ προχωρά στην υιοθέτηση του «Chat Control», η ελληνική κοινωνία καλείται να ενημερωθεί και να συμμετάσχει στον διάλογο, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ψηφιακές ελευθερίες δεν θα θυσιαστούν στο όνομα της ασφάλειας.

Ευρωπαϊκή Ένωση LIFE