Στην έννοια της ήπιας ισχύος (soft power), όπως την καθιέρωσε ο Joseph Nye, και στη σημασία της για την Ελλάδα εστιάζει άρθρο του ιστορικού Κωνσταντίνου Χολέβα στα Παραπολιτικά με αφορμή την υπόθεση της Μονής Σινά, η οποία δοκιμάζει τις ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι, παρότι η χώρα μας αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές από την Τουρκία και πρέπει να διατηρεί ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις (σκληρή ισχύς), η ήπια ισχύς μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στην άμυνα και τη διπλωματία.

Ο Χολέβας τονίζει ότι προσπάθειες οικονομικής διπλωματίας (π.χ. επενδύσεις σε Σκόπια και Τουρκία ή συναντήσεις φιλίας) δεν είχαν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Αντιθέτως, προτείνει να ενισχυθεί η πολιτιστική και θρησκευτική διπλωματία, βασισμένη στη διαχρονική αξία της ελληνικής γλώσσας, της Ιστορίας και της Ορθοδοξίας. Παραδείγματα αποτελούν η προβολή της ελληνικής παιδείας μέσω πανεπιστημιακών εδρών στο εξωτερικό και η στήριξη Ορθοδόξων πληθυσμών στη Μέση Ανατολή, όπως της Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά.

Τέλος, υπενθυμίζει ιστορικά παραδείγματα όπως τη θρησκευτική διπλωματία της Γαλλίας και της Αυστρίας στον 19ο αιώνα, για να αναδείξει πως η θρησκευτική ταυτότητα και η πολιτιστική κληρονομιά μπορούν να γίνουν εργαλεία εξωτερικής πολιτικής. Συμπερασματικά, η Ορθοδοξία, η Γλώσσα και η Ιστορία αποτελούν βασικούς πυλώνες της ελληνικής ήπιας ισχύος, την οποία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα διεθνώς.

Διαβάστε αναλυτικά το κείμενο:

Ο προσφάτως αποθανών Αμερικανός διεθνολόγος Joseph Nye καθιέρωσε τον όρο «ήπια ισχύς» (soft power) για να τονίσει ότι οι ΗΠΑ μπορούν να επιτύχουν στόχους χρησιμοποιώντας όχι μόνο τον Στρατό και την κλασική διπλωματία, αλλά και τις αμερικανικές επιχειρηματικές δραστηριότητες σε διεθνή κλίμακα. Υπό ευρεία έννοια η ήπια ισχύς είναι η προσπάθεια κάθε χώρας να αυξήσει την επιρροή της και να επιτύχει διπλωματικούς στόχους προβάλλοντας ειρηνικά μέσα, όπως η γλώσσα, ο πολιτισμός, η θρησκεία.

Στην περίπτωση της Ελλάδος η ήπια ισχύς είναι χρήσιμη για να συμπληρώσει και όχι για να καταργήσει την άμυνα και τη διπλωματία. Η Ελλάς απειλείται από την Τουρκία και παρατηρεί μεγάλη αναστάτωση γύρω της. Είναι απαραίτητη η σκληρή ισχύς (hard power), δηλαδή η διατήρηση αξιόμαχων και καλά εξοπλισμένων Ενόπλων Δυνάμεων.

Η οικονομική διπλωματία είναι χρήσιμη, αλλά έχει περιορισμένες δυνατότητες, όπως απέδειξε το πρόσφατο παρελθόν. Η Ελλάς επιχείρησε να εδραιώσει εμπορική και τραπεζική παρουσία στα Σκόπια για πολλούς λόγους. Πάντως ο κύριος στόχος δεν επετεύχθη. Όσο εμείς επενδύαμε χρήματα στο γειτονικό κράτος τόσο περισσότερο αυξανόταν η αδιαλλαξία των διαδοχικών σκοπιανών κυβερνήσεων.

Στην Τουρκία εξαγοράσθηκε τράπεζα από ελληνικά κεφάλαια, αλλά ο τουρκικός επεκτατισμός δεν κάμφθηκε. Ούτε οι διάφορες «συναντήσεις φιλίας» μεταξύ δημάρχων ελληνικών και τουρκικών πόλεων άλλαξαν την τουρκική πολιτική.

Πιστεύω ότι για τη χώρα μας οι δυνατότητες διευρύνσεως της επιρροής μας μέσω της ήπιας ισχύος είναι μεγαλύτερες αν αξιοποιήσουμε τη διαχρονική ελληνική γλώσσα, την Ιστορία μας και την εγγύτητά μας με Ορθοδόξους πληθυσμούς στη Μέση Ανατολή που έχουν ανάγκη υποστηρίξεως.

Η Γαλλία, αν και βλέπει ότι χάνει τη μάχη της παγκόσμιας γλώσσας από την αγγλική, εν τούτοις επενδύει τεράστια ποσά για να έχει παραρτήματα του Γαλλικού Ινστιτούτου σε πολλές χώρες. Πρέπει και εμείς να ενισχύσουμε υλικά και ηθικά τις έδρες πανεπιστημίων του εξωτερικού που διδάσκουν Αρχαία και Νέα Ελληνικά. Επίσης είναι χρήσιμο να προβάλλουμε τη συνέχεια του Ελληνισμού και την πολιτιστική δημιουργία όλων των περιόδων. Και την Κλασική Ελλάδα και τον Ελληνιστικό Πολιτισμό και την Ελληνορθόδοξη Παράδοση του Βυζαντίου και τις νεώτερες έως σύγχρονες γενιές λογοτεχνών και καλλιτεχνών.

Η προστασία κοινοτήτων και μειονοτήτων που έχουν την ίδια θρησκεία με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων είναι απαραίτητη για λόγους ανθρωπιστικούς, αλλά και για λόγους προβολής του κύρους και του πολιτισμού μας. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, είτε Έλληνες είτε αραβόφωνοι Ρουμ Ορτοντόξ, σε όλη την έκταση της Μέσης Ανατολής βρίσκονται υπό πίεση και πρέπει να τύχουν του εμπράκτου ενδιαφέροντός μας. Άμεση προτεραιότητα είναι η διαφύλαξη της Ελληνορθόδοξης παρουσίας στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά.

Η ιστορία μάς θυμίζει ότι στη διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 η Γαλλία και η Αυστρία έθεσαν υπό την προστασία τους τις Ρωμαιοκαθολικές κοινότητες των Κυκλάδων με επίκεντρο τη Σύρο. Μάλιστα στο μεγαλύτερο διάστημα του 19ου αιώνος ο Αυστριακός Αυτοκράτορας είχε τον τίτλο: Η Αυτού Αποστολική Μεγαλειότης. Ο όρος: Αποστολική δείχνει έντονο ενδιαφέρον για τη θρησκευτική διπλωματία. Εξ άλλου το 1905, την ιδια χρονιά που η Γαλλία θέσπιζε με Νόμο την αυστηρή θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους, στήριζε εμφανώς στα ταραγμένα Βαλκάνια τα Ρωμαιοκαθολικά μοναστικά τάγματα για να διευρύνει την επιρροή της.

Ορθοδοξία, Γλώσσα και Ιστορία είναι η ήπια ισχύς του Ελληνισμού. Αξίζει να βελτιώσουμε την εικόνα μας διεθνώς.

Μονή Σινά Αίγυπτος LIFE Ελλάδα