Σκληρή κριτική στον τρόπο με τον οποίο η Άγκυρα «διαβάζει» τη νέα αμερικανική στρατηγική και, κυρίως, στον ρόλο που φαίνεται να διεκδικεί η τουρκική ηγεσία στη Μέση Ανατολή, ασκεί ο δημοσιογράφος Mehmet Ali Güller σε άρθρο του στην Cumhuriyet (27/12/2025) με τίτλο «Στρατηγική Υπεργολαβία».

Αφετηρία του κειμένου είναι μια δήλωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας Yaşar Güler σε ετήσια συνάντηση αξιολόγησης στο υπουργείο, με αναφορά στο νέο Έγγραφο Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ και στη λογική της «ευθύνης των συμμάχων». Ο Güller υποστηρίζει ότι το νέο αμερικανικό δόγμα σηματοδοτεί μετατόπιση βάρους προς την Ασία και την αντιπαράθεση με την Κίνα, με την Ουάσιγκτον να επιδιώκει να μειώσει το φορτίο της σε άλλα μέτωπα, ιδίως στη Μέση Ανατολή, καλώντας τους συμμάχους να «αναλάβουν την κύρια ευθύνη» σε αυτές τις περιοχές.

Η δήλωση Güler και το μήνυμα προς Ουάσιγκτον

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας «κουμπώνει» πάνω σε αυτή τη συλλογιστική για να προβάλει μια ευθεία τουρκική αξίωση, ότι, εφόσον οι ΗΠΑ υποχωρήσουν από τη Μέση Ανατολή, η μόνη περιφερειακή δύναμη που μπορεί να εγγυηθεί ειρήνη και σταθερότητα είναι η Τουρκία, κάτι που – όπως σημειώνει ο Güler – θα αύξανε την περιφερειακή και στρατηγική αποτελεσματικότητα της χώρας.

Με απλά λόγια, ο Güller ερμηνεύει τη δήλωση ως πρόσκληση προς τις ΗΠΑ να «εμπιστευτούν» τη Μέση Ανατολή στην Τουρκία, δηλαδή να της δώσουν ρόλο βασικού διαχειριστή-εκτελεστή μιας μετα-αμερικανικής τάξης στην περιοχή.

«Μη ρεαλιστικό» και «επικίνδυνο»: γιατί ο αρθρογράφος το απορρίπτει

Ο συντάκτης της Cumhuriyet αποδομεί την τουρκική προσδοκία σε τρεις άξονες:

Μη ρεαλιστικό ως προς την αμερικανική στρατηγική
Υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ δεν «αδειάζουν» τη Μέση Ανατολή για να την παραδώσουν στην Τουρκία, αλλά ότι έχουν ήδη επιλέξει να συγκροτήσουν μια νέα περιφερειακή τάξη με ισραηλινή ηγεμονία. Άρα, κατά την άποψή του, ο προνομιακός συνομιλητής-πληρεξούσιος των ΗΠΑ στην περιοχή δεν είναι η Τουρκία, αλλά το Ισραήλ.

Απαράδεκτο για τα τουρκικά συμφέροντα – “στρατηγική υπεργολαβία”

Ο Güller βαφτίζει τον ρόλο που διεκδικεί ο Güler ως «στρατηγική υπεργολαβία»: Mια σχέση όπου η Τουρκία θα αναλάμβανε ρίσκα, κόστη και συγκρούσεις για λογαριασμό τρίτου. Τη θεωρεί στρατηγικά προβληματική, επειδή μετατρέπει την Τουρκία σε εργαλείο, όχι σε αυτόνομο παίκτη.

Τίποτα δεν δίνεται δωρεάν: το “αντίτιμο” που θα ζητούσε η Ουάσιγκτον
Εδώ ο αρθρογράφος ανεβάζει τον τόνο. Υποστηρίζει ότι, αν οι ΗΠΑ έδιναν τέτοιο ρόλο στην Τουρκία, θα απαιτούσαν ανταλλάγματα:

  • αποδοχή κουρδικής αυτονομίας όχι μόνο στο Ιράκ (όπου, κατά τον ίδιο, η εξέλιξη έχει ήδη εδραιωθεί), αλλά και στη Συρία,
  • αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων από την ΤΔΒΚ και αποδοχή «νέου σχεδίου» για το Κυπριακό,
  • και, τέλος, μια συμμαχία Τουρκίας–Ισραήλ απέναντι στο Ιράν.

«ΝΑΤΟϊκή τύφλωση» και «πνιγμός στον Ατλαντικό»

Ο Güller εντάσσει τη συζήτηση σε ένα ευρύτερο ιδεολογικό σχήμα που χρησιμοποιεί συχνά. Γράφει για «ΝΑΤΟϊκή τύφλωση» της Τουρκίας και ότι «πνίγεται στον Ατλαντικό». Κατά την άποψή του, μεγάλα τμήματα του τουρκικού πολιτικού συστήματος δεν μπορούν να δουν ότι η ίδια η σχέση εξάρτησης από ΗΠΑ/ΝΑΤΟ γεννά απειλές για την Τουρκία, οδηγώντας σε αυταπάτη πως η Άγκυρα θα αμυνθεί μέσω της ίδιας συμμαχίας που – όπως υποστηρίζει – παράγει τα προβλήματα.

Στο ίδιο πλαίσιο, φέρνει ως παραδείγματα τις επιλογές της Τουρκίας στο Ιράκ και στη Συρία. Υποστηρίζει ότι η ευθυγράμμιση με την πολιτική των ΗΠΑ στο Ιράκ κατέληξε στη δημιουργία κουρδικής οντότητας στο βόρειο Ιράκ, ενώ στη Συρία η τουρκική εμπλοκή οδηγεί, κατά τη δική του ανάγνωση, σε μια διαδικασία που θα επιβάλει στην Τουρκία «γειτνίαση» με τις SDF στη ΒΑ Συρία.

Η “ιστορική” αιχμή

Το άρθρο κλείνει με μια βαριά ιστορικοπολιτική αιχμή. H Τουρκία, η οποία ιδρύθηκε πάνω σε πυλώνες ανεξαρτησίας και αντιιμπεριαλισμού, κατέληξε – λόγω εσωτερικών συμβιβασμών και της μεταπολεμικής αγκύρωσης στις ΗΠΑ – να μετασχηματιστεί από «επαναστατική δημοκρατία» σε «ΝΑΤΟϊκή δημοκρατία», τοποθετημένη απέναντι στους γείτονές της «στο όνομα του ιμπεριαλισμού». Και προειδοποιεί ότι, μετά το Ιράκ, τη Συρία και το Ιράν, «η επόμενη» θα είναι η ίδια η Τουρκία.

Με λίγα λόγια, ο Güller δεν βλέπει στη δήλωση του Yaşar Güler μια έξυπνη διεκδίκηση ισχύος, αλλά έναν επικίνδυνο πειρασμό να γίνει η Τουρκία ο εργολάβος μιας τάξης πραγμάτων που θα ζητήσει υψηλό στρατηγικό τίμημα – και, τελικά, θα τη φθείρει.

ΠΗΓΗ: Geopolitico.gr

Μεχμέτ Αλί Γκιουλέρ NATO Τουρκία ΗΠΑ LIFE